Renesans formuły panteonizacji wnętrz sakralnych we współczesnej Polsce

W ostatnich dekadach daje się zauważyć zjawisko tworzenia nowych panteonów narodowych w przestrzeniach kościołów rzymskokatolickich na terenie Polski. Panteonizacji poddano kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie, katedrę św. Janów w Warszawie, nekropolą wybitnych Polaków stała się również Świątynia Opatrzności Bożej na Wilanowie. Powstały i powstają także panteony symboliczne, niepowiązane z miejscem ostatniego spoczynku – jak ten zdobiący ścianę tęczową toruńskiego sanktuarium NMP Gwiazdy Nowej Ewangelizacji i św. Jana Pawła II w Toruniu czy, będący w trakcie realizacji, Panteon Górnośląski w podziemiach katowickiej archikatedry Chrystusa Króla. Panteony te należą do tradycji zapoczątkowanej w Rzymie, kiedy kościół Santa Maria ad Martyres, miejsce wiecznego spoczynku Rafaela, stał się nekropolią artystów zrzeszonych w bractwie św. Józefa. Z czasem także w innych włoskich, a następnie europejskich miastach zaczęły powstawać podobne miejsca kultu wielkich ludzi, początkowo o zasięgu lokalnym, a następnie także państwowym. Począwszy od XIX wieku panteony narodowe zaczęły stanowić istotny nośnik narodowego dyskursu, budując wizję dziejów wyobrażonych wspólnot.

Recent decades made it possible to notice the creation of new national pantheons in Roman Catholic churches across Poland. Pantheonisation was applied in the case of the St. Peter and Paul church in Cracow and the St. John cathedral in Warsaw; The Temple of Divine Providence in Wilanów also became a necropolis of eminent Poles. Symbolic pantheons, unconnected with a final resting place, have emerged and continue to be created – take the example of the one decorating the chancel arch wall in the Sanctuary of the Blessed Virgin Mary Star of the New Evangelization and St. John Paul II in Toruń or the Upper Silesian Pantheon under construction in the crypts of the arch cathedral of Christ the King in Katowice. Pantheons are part of a tradition initiated in Rome, where the church of Santa Maria ad Martyres, place of the eternal rest of Raphael, became a necropolis of artists belonging to the St. Joseph Fraternity. In time, other Italian and then European towns erected similar cult sites commemorating great men, originally with a local range and then also a state one. From the nineteenth centre on national pantheons began to constitute an essential carrier of the national discourse, building a vision of the history of imaginary communities.