Konstytucyjne prawo do odszkodowania w III RP

Niniejszy artykuł w swojej treści zawiera przegląd dotychczasowego orzecznictwa i poglądów doktryny w zakresie odpowiedzialności odszkodowawczej skarbu państwa. W części historycznej omówiono regulację obowiązującą w II Rzeczpospolitej oraz w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. W części poświęconej art. 77 konstytucji dokonano przeglądu rozważań przedstawicieli doktryny co do charakteru prawnego tej normy. Głównym celem artykułu była odpowiedź na pytanie, czy wskazana norma ma charakter normatywny, czy jedynie programowy, oraz odpowiedź na pytanie, czy szeroko rozumiana zasada kompensacji szkody została we właściwym zakresie uregulowana w normie artykułu 417¹ § 1 k.c. W artykule dokonano również analizy normy art. 77 w aspekcie przesłanek odpowiedzialności. W ostatniej części artykułu omówiono relację artykułu 77 z normą ustawową artykułu 417¹ § 1 k.c. regulującą odpowiedzialność skarbu państwa za bezprawie legislacyjne.

The article consists of a review of judicial decisions and scholarly opinions with respect to the treasury’s liability for damages. The historical review part discusses the regulation binding in this respect during the Second Republic of Poland (1918–1939) and the People’s Republic of Poland (1944–1989). The part devoted to article 77 of the current Constitution of Poland reviews the opinions of Polish scholars concerning the legal character of this norm. The basic aim of the paper was to provide an answer to the question whether the said norm is legally binding or it is just a declaration. An attempt was also made to determine whether the broadly understood rule of compensation for damages is adequately regulated by the provisions of article 417¹ § 1 of the Polish Civil Code. The article also presents an analysis of article 77 with regard to grounds for liability. The final part of the article describes the relation between article 77 of the Constitution and article 417¹ § 1 of the Polish Civil Code which regulates the state’s responsibility for legal injustice (a situation where a legal act is found inconsistent with superior laws and therefore damage has occurred).