Teoria racjonalnego tworzenia prawa a ustawodawstwo z zakresu pomocy społecznej. Uwagi na tle ustalania właściwości miejscowej gminy w sprawach przyznawania świadczeń z zakresu pomocy społecznej na rzecz osób bezdomnych

Przedmiot rozważań, prowadzonych w niniejszym artykule z punktu widzenia teorii racjonalnego ustawodawcy, stanowi regulacja art. 101 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej odnosząca się do sposobów ustalania właściwości miejscowej gminy w sprawach dotyczących przyznawania świadczeń z tej ustawy na rzecz osób bezdomnych. O aktualności przyjętego tematu publikacji świadczy to, że problematyka nim objęta stanowi przedmiot zainteresowania przedstawicieli literatury i praktyki, organu administracji publicznej, jakim jest Rzecznik Praw Obywatelskich1, oraz jest przedmiotem licznych orzeczeń sądów administracyjnych. Regulacja ta zakłada pewnego rodzaju fikcję prawną mającą na celu zagwarantowanie osobom bezdomnym dostępu do świadczeń z zakresu pomocy społecznej2. Powoduje również pewne trudności na tle jej stosowania. Skutkują one między innymi powstawaniem sporów o właściwość między gminami w sprawach dotyczących udzielania świadczeń osobom bezdomnym. Obowiązująca regulacja przekłada się na sytuację prawną osób bezdomnych ubiegających się o przyznanie im świadczenia z zakresu pomocy społecznej, gdy faktycznie przebywają one na terenie innej gminy niż gmina ich ostatniego miejsca zameldowania. W publikacji zastosowano metody teoretyczno-prawną oraz empiryczno-prawną.

The article’s aim is to analyse the legal regulation of article 101 of the Social Assistance Act of 12th March 2004. The mentioned article sets out the rules of the commune’s territorial jurisdiction determination in cases regarding homeless people from the point of view of the theory of rational legislator. The interest presented in this issue in the literature, in practice, by the Polish Ombudsman, and the fact that it is a subject of many decisions of administrative courts shows its importance. The mentioned article of the Social Assistance Act creates a legal fiction whose aim is to ensure that every homeless person shall have access to social assistance benefits. However, it causes many problems in its implementation during the course of administrative procedures. They result in many jurisdiction conflicts between communes. This legal rule of determination of communes’ territorial jurisdiction in cases regarding the homeless has an impact on the legal situation of homeless people, who apply for a given benefit from the social assistance system to the commune where they currently reside while in fact, they have the place of their last registered residence in a different commune. Legal and empirical methodologies of research were applied in the article.