Pozycja i rola Komisji Europejskiej w procedurze ochrony budżetu UE w przypadku uogólnionych braków w zakresie praworządności w państwach członkowskich

Przedmiotem artykułu jest analiza pozycji Komisji Europejskiej i roli, jaką instytucja ta odgrywa w postępowaniu przewidzianym w rozporządzeniu ws. ogólnego reżimu warunkowości w celu ochrony budżetu Unii Europejskiej (UE). W tym celu przeanalizowano schemat tego postępowania, dokonując wykładni właściwych regulacji przy wykorzystaniu metody dogmatycznej, jednocześnie uwzględniając opinie instytucji UE oraz stanowisko doktryny. Zastosowano również metodę porównawczą, zestawiając uprawnienia Komisji przyznane w procedurze ochrony budżetu Unii z instrumentami dotychczas regulowanymi w Traktatach. Analiza została dokonana przez pryzmat ukształtowania pozycji poszczególnych instytucji w nowej procedurze. Nie pozwala ona przewidzieć, w jaki sposób procedura ta będzie wykorzystywana w praktyce. Przeprowadzona analiza wskazuje jednak, że to Komisja Europejska – instytucja o charakterze wspólnotowym – zyskała szerokie kompetencje, a przy ich stosowaniu wyposażona została w szeroki zakres kompetencji uznaniowych. Z jednej strony, wprowadzone regulacje stanowią egzemplifikację nowego paradygmatu w zakresie ukształtowania mechanizmów służących ochronie praworządności, z drugiej zaś, rodzą wątpliwości co do zgodności z prawem UE. Niewątpliwie stanowią one jednak zdecydowany krok na rzecz zwiększenia skuteczności unijnego instrumentarium ochrony praworządności.

The aim of this article is to analyse the position and role of the European Commission in the procedure provided in the regulation on a general regime of conditionality for the protection of the European Union’s budget. For this purpose the scheme of this procedure was analysed, by interpreting the relevant regulations using the dogmatic method and considering opinions of the EU institutions and views of the scholars. A comparative method has also been applied. The new position of the Commission in the procedure for protection of the EU budget has been compared with the position it plays in the existing instruments. The analysis is made from the point of view of the position of individual institutions in the new procedure, although it does not allow predicting how they will be implemented. The conducted analysis demonstrates that the European Commission – an institution of Community character – has gained wide competences, and in applying them it has been given a wide range of discretion. On the one hand, the introduced regulations exemplify a new paradigm in creating mechanisms for protection of the rule of law. On the other hand, they raise doubts as to their compliance with EU law. However, they undoubtedly constitute a decisive step towards increasing the effectiveness of the EU’s instruments for the rule of law protection.