Paradygmaty marketingu a modelowanie zmiennych ukrytych – porównanie modeli pomiarowych skali WSAW

Celem artykułu jest przedstawienie specyfiki modeli pomiarowych ze zmiennymi ukrytymi w ramach trzech podstawowych paradygmatów marketingu: poznawczego, związanego z transakcyjnym nurtem (paradygmatem) marketingu, behawioralnego, odnoszącego się do predykcyjnego nurtu CRM, oraz relacyjnego paradygmatu sieciowego. W ewolucji modelowania strukturalnego i jego zastosowań w badaniach marketingowych scharakteryzowano trzy podstawowe klasy modeli odnoszących się do wskazanych paradygmatów i rozwijanych w ostatnich dwóch dekadach: model czynnika wspólnego, model składowej ze wskaźnikami formatywnymi oraz model losowych wskaźników.

The purpose of this article is to present the evolution of measurement models with latent variables in the framework of three basic marketing paradigms: cognitive, associated with “transactional” marketing, behavioural, which applies to predictive CRM, and the relational and network paradigm in marketing. In the evolution of structural modelling and its applications in marketing research, three basic classes of measurement models applying to the above paradigms have been developed over the last two decades: the common factor model, the component model with formative indicators and the random loadings model.