The avant-garde roots of Polish design in the Socialist Realism period. A case study

Due to the pragmatic orientation and continuation of modernist artistic solutions, it is difficult to find explicit Socialist Realist traits in the Polish design of that time, especially as the term “Socialist Realist design” remains undefined. Design that is neutral in form can be linked to the doctrine on the level of the socialist concept, aiming at consequent changes in the socialist forms of life. However, the idea of socially oriented design combined with modernization unquestionably had its roots in the broadly understood avant-garde movements. We should not treat this phenomenon as an ideological contradiction. In spite of their avant- -garde pre-war provenance, many ideas were (successfully) put into practice at that time as the design of life for a better tomorrow of the egalitarian (socialist) society.

Trudno w sztuce użytkowej i designie lat 1949-1956 doszukiwać się cech jawnie socrealistycznych. Zresztą trudno byłoby je też precyzyjnie zdefiniować. Socrealistyczność designu, formalnie neutralnego, tkwić mogła co najwyżej w sferze socjalistycznego kontekstu, wytworzenia w konsekwencji zmian ustrojowych socjalistycznej formy życia. Ale sama idea zorientowanego społecznie designu połączonego z kwestią modernizacyjną wywodziła się z szeroko pojętych ruchów awangardowych. Relacja polskiego designu z okresu realizmu socjalistycznego z modernizmem i awangardą wcale więc nie jest oczywista. W powszechnym dyskursie dominuje jednoznaczne przeciwstawienie modernizmu socrealizmowi zakorzenione w odwilżowym micie przełomu 1956 roku. Problem ten zaś wymaga większego niuansowania, zwłaszcza w odniesieniu do designu.