Wysoce rozbieżne opinie sędziów rozstrzygających sprawy dotyczące kredytów walutowych w stosunku do opinii szerokiej rzeszy ekonomistów prezentujących mechanizm rynku walutowego skłania autora do refleksji nad wyjaśnieniem tych sprzeczności z perspektywy prakseologicznej nad mechanizmami i efektywnością działania rynków walutowych. Związek prakseologii z koncepcją organizacji i działania, rynków walutowych, jest ścisły, ponieważ u jej podstaw stoi nauka o organizacji i zarządzaniu oraz implikowane przez mechanizmy rynkowe zachowania ekonomiczne. Celem artykułu jest przeanalizowanie mechanizmów rynkowych, które uzasadniają twierdzenie, że rynki walutowe są najbliższe temu co w ekonomii określa się rynkiem doskonałym i spełniającym kryteria teorii rynku efektywnego. Przytoczona siłą rzeczy krótka analiza rynku walutowego wskazuje, że spełnia on kryteria prakseologiczne, jak: sprawność, efektywność, skuteczność i korzystność. Warto również rozważyć jeszcze dwa aspekty działań zmierzających do uzyskania oczekiwanych efektów operacji na rynku walutowym – a mianowicie czasu oraz etyczności. Cechy rynku walutowego - wolny i nieregulowany (OTC) działa 24 godziny na dobę, co najmniej 5 dni w tygodniu, transakcje wymiany zawierane są przez miliony podmiotów z całego świata, miejsce ich zawierania nie istnieje fizycznie, a transakcje dokonywane są w każdej milisekundzie siecią technologiczno-informatyczną i telekomunikacyjną poprzez konkurujące o klientów platformy wielodostępowe (np. Bloomberg, Reuters itp.) lub jednodostępowe prowadzone przez największe banki dla swoich globalnych klientów, tworzących nieustannie zmieniający się panel podmiotów oraz zmieniające się wolumeny dokonywanych transakcji. Kursy kształtują się w sposób zupełnie wolny i ciągły, zgodnie z motywacjami uczestników, pod wpływem czynników fundamentalnych i niefundamentalnych - pod wpływem napływających nowych informacji. Na płynnym rynku walutowym nie istnieje żaden globalny regulator tworzący ramy organizacyjne, sprawozdawcze, cenowe, czy wartości transakcji, nie ma izby rozliczeniowej ani organów centralnych, które nadzorują rynek walutowy. Nie istnieje też żaden system ustalania kursu referencyjnego dla całego rynku. Zasady działania rynku nie są skodyfikowane, lecz zwyczajowe – często ustalenia są samoregulacyjne, opracowywane przez dealerów i przyjmowane przez instytucje rynku - kodeksy lub wymogi techniczne zwiększające poziom bezpieczeństwa transakcji. Rynek walutowy jest globalnym systemem społecznym obejmującym w praktyce wszystkie państwa, składającym się z wielu podsystemów (choćby rynek hurtowy międzybankowy jako źródło kursów referencyjnych dla pozostałych segmentów rynku, rynek hurtowy klientów tj. innych instytucji i przedsiębiorstw, rynek detaliczny i wyodrębniający się coraz bardziej rynek algorytmiczny), obsługującym liczne i złożone produkty zależne od kursów walutowych, wykorzystującym zaawansowane technologicznie i informacyjnie systemy w warunkach swobody operacyjnej i transakcyjnej w zakresie oferowanych kursów walut zagranicznych w stosunku walut krajowych ale w ramach wpływających nań regulacji i samoregulacji oraz kodeksów dobrych praktyk i wymogów technicznych oraz kwalifikacji osób na nim pracujących. Cechy współczesnego rynku walutowego wskazują, że jest on najbardziej transparentnym, swobodnie działającym, konkurencyjnym, co implikuje, że nie ma żadnych podstaw, aby kwestionować kursy walut ustalane na hurtowym rynku międzybankowym i wykorzystywanie ich 13 jako referencyjne dla innych segmentów rynku walutowego. Mechanizm konkurencji i arbitrażu walutowego w ramach wszystkich segmentów rynku walutowego stawia pod znakiem zapytania, czy polskie sądy nie dokonują fałszywej interpretacji rzeczywistych mechanizmów tego rynku i tzw. abuzywności odniesień do tabel kursowych.
The highly divergent opinions of judges resolving cases regarding foreign currency loans in relation to the opinions of a wide range of economists presenting the mechanism of the currency market prompt the author to reflect on the explanation of these contradictions from a praxeological perspective on the mechanisms and effectiveness of operation of currency markets. The connection between praxeology and the concept of organization and operation of currency markets is close because it is based on the science of organization and management and economic behavior implied by market mechanisms. The aim of the article is to analyze the market mechanisms that justify the claim that currency markets are closest to what in economics is called a perfect market that meets the criteria of the efficient market theory. The briefly quoted analysis of the currency market indicates that it meets praxeological 24 criteria - such as: efficiency, effectiveness, effectiveness and advantageousness. It is also worth considering two more aspects of activities aimed at achieving the expected effects of operations on the currency market - namely, time and ethics. Features of the currency market - free and unregulated (OTC) operates 24 hours a day, at least 5 days a week, exchange transactions are concluded by millions of entities from around the world, the place of their conclusion does not exist physically, and transactions are made every millisecond via a technological network - IT and telecommunications, through multi-access platforms competing for customers (e.g. Bloomberg, Reuters, etc.) or single-access platforms run by the largest banks for their global customers, creating a constantly changing panel of entities and changing volumes of transactions. The rates are shaped completely freely and continuously, in accordance with the motivations of the participants, under the influence of fundamental and non-fundamental factors - under the influence of new information. In a liquid currency market, there is no global regulator creating the organizational, reporting, pricing or transaction value framework, there is no clearing house or central authorities that supervise the currency market. There is no system for setting a reference price for the entire market. The rules of market operation are not codified, but customary - often the arrangements are self-regulatory, developed by dealers and adopted by market institutions - codes or technical requirements that increase the level of transaction security. The currency market is a global, social system covering in practice all countries, consisting of many subsystems (e.g. the wholesale interbank market as a source of reference rates for other market segments, the wholesale market for customers, i.e. other institutions and enterprises, the retail market and the increasingly distinct algorithmic market ), servicing numerous and complex products dependent on exchange rates, using technologically and informationally advanced systems in conditions of operational and transactional freedom in the scope of offered foreign currency exchange rates in relation to domestic currencies, but within the framework of regulations and self-regulations affecting it as well as codes of good practice and technical requirements, and qualifications of people working there. The features of the modern currency market indicate that it is the most transparent, freely operating and competitive, which implies that there are no grounds to question the exchange rates set on the wholesale interbank market and using them as references for other segments of the currency market. The mechanism of competition and currency arbitrage in all segments of the currency market calls into question whether Polish courts are not falsely interpreting the actual mechanisms of this market and the so-called abusive nature of references to exchange rate tables?
