Pewniki i niepewności w rzemiośle intelektualnym: kontekst chrześcijańskiej etyki społecznej

Badacze naukowi prowadzą swoją działalność intelektualną, łącząc oryginalność twórczą z szacunkiem dla dotychczasowego dorobku. Wielu z nich próbuje wiązać opis i analizę z użytecznością społeczną wiedzy naukowej. Etyka społeczna chrześcijańska – określana także jako katolicka nauka społeczna – posiada wypracowaną metodę badawczą, realizowaną w trzech etapach: widzieć, ocenić, działać. Niniejszy artykuł jest próbą wykorzystania tej metody w analizie rzemiosła intelektualnego, w odniesieniu do działalności badawczej, zwłaszcza współczesnej. Metoda ta jest także poszerzona o koncepcję wyobraźni socjologicznej, wypracowanej przez klasycznych myślicieli dziedziny, zwłaszcza przez C.W. Millsa. Artykuł zawiera także propozycję autorskiego przesłania intelektualnego, mającego na celu: wyrażenie szacunku dla wszystkich, którzy trudzą się przy uprawianiu nauki, sformułowanie postulatu dla odważnego wyjścia poza własne schematy badawcze. Istotnym elementem postulatu jest zachęta otwarcia się na dbałość o użyteczność społeczną wiedzy naukowej oraz na jej etyczny wymiar.

Scientists run their intellectual activity by combining creative novelty and respect for previous works. Many of them try to connect description and analysis with social utility of scientific knowledge. Christian social ethics – characterised also as catholic social studies – operates an elaborate research method which is conducted in three ways: see, judge, act. This article is an attempt to use this method in analysis of intellectual work in reference to research activity, especially contemporary research activity. This method contains also conception of sociological imagination, defined by classic thinkers of this field, especially by C.W. Mills. The article describes also a suggestion of the author’s intellectual message aiming to show respect for all those who are engaged in dealing with science, to formulate a postulate on courageous broadening own research schemes. The crucial part of the postulate is encouragement to being careful when social utility of scientific knowledge and its ethical character is concerned.