Nieheteronormatywna tożsamość seksualna a konteksty społeczne i andragogiczne – w świetle doświadczeń starszych gejów w średnim i senioralnym wieku

The main aim of the article is to present the results of research on the sexual identity of gays and their experiences of childhood and youth in the period of the Polish People’s Republic. The article begins with a presentation of fundamental definitions and ideas related to sexual identity and sexual orientation. Construction of sexual identity in relation to the dimension of orientation is presented in reference to non-heterosexual persons. The research employed the biographical interview method. The interviews were conducted with 23 males aged over 50 who identified themselves as gay. For the needs of this paper only those categories which affected processes of constructing sexual identity were considered. The paper presents illustrations of the specific nature of constructing nonheteronormative identities in a situation of tabooisation and lack of knowledge about homosexuality. The conclusions from the research confirm the adequacy of classical sequential models of identity in analysis of experiences of homosexual men in mature and advanced age. They illustrate how socio-cultural conditions are central to the processes of constructing non-heteronormative sexual identities. They also indicate the legitimacy of introducing issues related to non-normative sexual identity into the area of andragogy.

Zasadniczym celem artykułu jest prezentacja wyników badań dotyczących tożsamości seksualnej gejów przeżywających dzieciństwo i młodość w czasach PRL. Wprowadzeniem do artykułu jest przedstawienie podstawowych definicji i koncepcji związanych z tożsamością seksualną i orientacją seksualną. Kreowanie tożsamości seksualnej związanej z wymiarem orientacji ukazane zostało w odniesieniu do osób nieheteroseksualnych. W badaniach zastosowano metodę wywiadów biograficznych. Przeprowadzone one zostały z dwudziestoma trzema mężczyznami w wieku wyższym niż 50 lat, identyfikującymi się jako geje. Na potrzeby artykułu wzięto pod uwagę jedynie te kategorie badawcze, które dotyczyły procesów kreowania tożsamości seksualnej. W artykule przedstawiono ilustracje badawcze specyfiki kreowania nieheteronormatywnej tożsamości w sytuacji tabuizacji i braku wiedzy na temat homoseksualności. Wnioski z badań potwierdzają adekwatność stosowania klasycznych tożsamościowych modeli sekwencyjnych do analizy doświadczeń homoseksualnych mężczyzn będących obecnie w dojrzałym i starszym wieku. Ilustrują, jak kluczowe znaczenie dla procesów kreowania nieheteronormatywnych tożsamości seksualnych mają warunki społeczno-kulturowe. Wskazują też na zasadność wprowadzania kwestii związanych z nienormatywną tożsamością seksualną w obszar andragogiki.