Institutionalized chaos instead of independent living. Forced modernization and assistant services in Poland

Asysta osobista dla osób niepełnosprawnych w Polsce nie jest dostępna jako kompleksowa polityka państwowa, jest to raczej rozproszona, fragmentaryczna usługa realizowana na bazie projektów. Brakuje krajowej strategii niezależnego życia (w tym rozwiązań dla pomocy osobistej jako kluczowego jej narzędzia) i planu deinstytucjonalizacji usług wsparcia. Osoba niepełnosprawna jako niezależny podmiot zdaje się być niewidzialna dla ustawodawców, mimo obecnych w dyskursie publicznym postulatów dotyczących usług „szytych na miarę” czy „profilowania pomocy”. Jednocześnie dokonują się nieskoordynowane zmiany dotyczące wsparcia osób z niepełnosprawnością, w tym usług asystenckich. Częściowo są one wymuszone ratyfikowaniem przez Polskę (2012) Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, częściowo zaś wynikają z oddolnych innowacji społecznych organizacji pozarządowych. W artykule autorki analizują czynniki odpowiedzialne za obecny stan rzeczy w kontekście teorii modernizacji narzuconej, akcentując powierzchowność zmian instytucjonalnych. Podjęta też zostanie dyskusja dotycząca ograniczeń modelu usług asysty osobistej jako usług włączających osoby niepełnosprawne w główny nurt życia społecznego.

Personal assistance for people with disabilities in Poland is not available as part of a comprehensive state policy. There is a lack of a national strategy for independent living and a plan for deinstitutionalisation of support services. A disabled person as an independent entity seems to be invisible to legislators, despite the postulates regarding "tailor-made" services in public discourse. Uncoordinated changes are taking place regarding support for people with disabilities, including assistance services. They are partly forced by Poland's ratification (2012) of the Convention on the Rights of Persons with Disabilities, partly due to innovations of NGOs. Authors analyse the factors responsible for the current state of affairs in the context of theory of imposed modernization, emphasizing the superficiality of institutional changes. The limitations of the model of personal assistance services as services including disabled people in the mainstream of social life is also discussed.