lÉtat et la religion dans la philosophie de Hegel

Idea wolności Jeat klamrą spinającą całą filozofię Hegla. Chrześcijaństwo niesie ze sobą świadomość wolności - państwo Jeet Jej realizacją. Dlatego też idea ta w owej podwójnej relacji Jawi się Jako punkt centralny systemu łąozący sferę ducha absolutnego ze sferą ducha obiektywnego. Hegel przezwyciąźa opozycję, występującą we wcześniejszej filozofii, między "człowiekiem" i "obywatelem" poprzez zjednoczenie woli subiektywnej z wolą rozuraną, konstruując w ten sposób etyczną całość - państwo - będące tą rzeczywistością, w której Jednostka posiada wolność 1 korzysta z niej (tylko o tyle, o ile partycypuje w świadomości ogółu). Treścią religli Jest prawda absolutna, ale nie jest jej nadana forma myślowa - występuje raczej w postaci wyobrażenia. Stąd państwo jako twór rozumny sytuuje się pod względem formy wyżej niż religia. Pewne sformułowania Hegla, szczególnie zawarte w "Wykładach z filozofii dziejów" nasuwają myśl, że próbował on dokonać aakrallzacji państwa. Jednakże w intencji Hegla nie leży oparcie aksjologii państwa o aksjologię religijną, czemu dobitnie daje wyraz w uzupełnieniu do § 270 "Filozofii prawa". Relacja między państwem a religią w planie społecznym ujęta Jest przez Hegla następująco: dziedziną religii jest indywidualna wiara, podczas gdy państwo reprezentuje to, co ogólne, гогитпе, etyczne. Można by dojść do przekonania, że Hegel optuje na rzecz liberalnej koncepcji rozdziału Kościowa i państwa. Wniosek taki byłby jednak pochopny, albowiem pooija się w ten sposób plan spekulatywny filozofii Hegla. Nowoczesne państwo Jest wskroś rozumowe (a przynajmniej tak jest widziane przez filozofię), dlatego też każda różnica co do ich istoty Jest z góry wykluczone. W państwie rozumnym świętość nie jest Już czymś zenętrznym w stosunku do rzeczywistości, lecz czystą wewnętrznością. Można zatem stwierdzić, że państwo stoi. nad Kościołem nie dlatego, iż Jest sprzeczne z zasadą chrześcijańską, lecz właśnie dlatego, że jest tej zasady urzeczywistnieniem. Choć więc Hegel nie neguje wpływu religii na życie świeckie, to Jednak pragnie ugruntować Je na swoistych dlań wartości.