Językowa struktura klątw kochanek w XVII-wiecznych tekstach literackich

Celem artykułu jest filologiczna analiza miłosnych klątw zawartych w polskich tekstach literackich z XVII w. inspirowana teorią aktów mowy (w tym performatywów i konstatacji) Johna L. Austina oraz pracami z zakresu klątwy ludowej Anny Engelking. Przedmiotem badań są wypowiedzi: Banialuki (romans baśniowy Historyja ucieszna o królewnie Banialuce Hieronima Morsztyna – 1650), Cyceryny (zbiór pieśni Roksolanki Szymona Zimorowica – 1654) oraz Pani (sielanka Odczary na Simonidesowe „Czary” Jana Gawińskiego – połowa XVII w.). Klątwy literackie są rozpatrywane zarówno w kontekście etnolingwistycznej struktury (obiekt – sprawca – wykonawca), sprawczej funkcji wypowiedzi, jak i imperatywów, składni, symboliki, etymologii.

The aim of the article is to undertake philological analysis of love curses described in Polish literary texts from the 17th century. The analysis was inspired by the theory of speech acts (including performatives and constatives) by John L. Austin and works on the folk curse by Anna Engelking. The research centred on the following statements by: Banialuka (Historyja ucieszna o królewnie Banialuce [A Diverting Story about the Virtuous Princess Banialuka], fairy-tale romance by Hieronim Morsztyn – 1650), Cyceryna (Roksolanki [Ruthenian Girls], collection of songs by Szymon Zimorowic – 1654) and Pani (Odczary na Simonidesowe “Czary” idyll by Jan Gawinski – mid. 17th century). Literary curses are considered both in the context of the ethnolinguistic structure (object – perpetrator – performer) and the causative function of an utterance, as well as imperatives, syntax, symbolism and etymology.