Metafizyczny potencjał feminizmu - różnica płciowa i pytania o naturę świata

Artykuł jest poświęcony relacji teorii feministycznej z metafizyką, która według tezy autorki wyraża się między innymi w pojęciu różnicy płciowej. Przywołana zostaje krótka historia pojęcia i ukazane pojawiające się w ramach feministycznego dyskursu problemy z jego przyjęciem oraz towarzyszące mu zarzuty, które zostają sproblematyzowane przez odniesienie do filozofii Luce Irigaray. Autorka odnosi się do recepcji filozofki, przede wszystkim odczytań zaproponowanych przez Katarzynę Szopę (2018) oraz Alison Stone (2006), zastanawiając się, na ile możliwe jest twórcze przekształcenie jej myśli. Jednym z przykładów takiego przekształcenia jest propozycja korporealnego feminizmu Elizabeth Grosz, który jednak nie odpowiada na wszystkie problemy obecne w filozofii Irigaray. W ramach podsumowania szerzej omówione zostają dwa główne zarzuty wobec feminizmu różnicy – o umniejszanie różnic rasowych i etnicznych oraz o wykluczenie doświadczenia transpłciowości i niebinarności – a także postawione zostaje pytanie o to, na ile metafizyka w filozofii feministycznej może dać podstawę do walki z opresją i nierównościami.

This article is devoted to the relationship between feminist theories and metaphysics, which, according to the author’s thesis, is expressed, among other ways, in the concept of sexual difference. The article presents a brief history of the concept, the problems with its use, and criticisms that have been articulated within feminist discourse. Objections to the notion are problematised in reference to the philosophy of Luce Irigaray. The author relates the reception of the philosopher above all to the readings proposed by Katarzyna Szopa (2018) and Alison Stone (2006) and questions to what extent it could be possible to rethink Irigaray’s ideas creatively. One example of such a reformulation is Elizabeth Grosz’s proposal of corporeal feminism, which, however, does not answer all the problems present within the framework of Irigaray’s philosophy. In summary, the author discusses in more detail two main objections to the notion of sexual difference – the belittling of racial and ethnic differences, and the exclusion of the experience of transgender and non-binary people – and asks to what extent metaphysics in feminist philosophy could be the basis for thinking aimed at overcoming oppression and inequality.