Tytuł pozycji:
Towarzyskie życie czytania – społeczne dystynkcje wolnej lektury
W artykule podjęta została kwestia społecznych wymiarów praktyk i estetycznych wyborów czytelniczych w Polsce. Uwaga jest skupiona na wolnej lekturze, czyli czytaniu książek, które podlega spontanicznemu wyborowi czytelnika i umiejętności odnalezienia satysfakcji. W prezentowanych analizach wykorzystano wybrane wyniki ogólnopolskich badań społecznego zasięgu książki realizowanych w Bibliotece Narodowej od początku lat 90. XX wieku, a od 2012 roku corocznie, które pozwalają śledzić ciągłość i zmiany w preferencjach lekturowych Polaków, w tym społeczno-demograficzne uwarunkowania wyboru czytania książek jako atrakcyjnej formy spędzania czasu wolnego. Systematyczne czytanie książek (minimum siedem woluminów w ciągu roku) to hobby tylko niektórych osób wyróżniających się najwyższym kapitałem kulturowym. W tekście ukazano, na ile wśród czytelników obecni są „kulturowi wszystkożercy”, preferujący gatunki literackie z różnych poziomów estetycznych. W tym celu analizie poddano spontaniczne wybory czytelnicze oraz wyodrębniono kategorię czytelników estetycznie zaangażowanych, to znaczy czytających co najmniej dwie książki jednego typu. Badanie wskazało na literaturę gatunkową: kryminalno-sensacyjną i obyczajowo-romansową jako najważniejszy i wspólny dla Polaków wybór lekturowy.
This article discusses the social dimensions of reading practices and aesthetic choices in Poland. Attention is focused on leisure reading – reading books on the basis of the reader’s spontaneous choice and ability to find satisfaction from this pastime. A nationwide survey on the social readership of books, which has been conducted by the National Library since the early 1990s, and annually since 2012, allows us to track continuity and changes in the reading preferences of Poles, including the socio-demographic determinants of the choice of reading as an attractive form of spending leisure time. In Poland, the systematic reading of books (i.e., a minimum of seven per year) is a leisure hobby pursued only by people distinguished by the highest cultural capital. The article shows to what extent there are “cultural omnivores” among the readers, preferring literary genres from various aesthetic levels. Spontaneous reading choices were analysed and a category of aesthetically engaged readers, that is, readers reading at least two books of the same type, was distinguished. The analysis pointed to genre literature – crime, thriller, and romance novels – as the most important and common reading choice for Poles.