POGLĄDY WILHELMA WUNDTA NA TEMAT I WOJNY ŚWIATOWEJ

Wilhelm Wundt należał do tych uczonych oraz intelektualistów, którzy na temat I wojny światowej posiadali własne poglądy już wówczas, kiedy ta dopiero się zaczynała. W niniejszym artykule chcę odpowiedzieć na dwa pytania. Najpierw na to, które dotyczy osobliwości stanowiska Wundta, a następnie na to, które dotyczy wewnętrznej zgodności jego poglądów, to znaczy z jednej strony poglądów na temat wojny, a z drugiej – jego wcześniejszych, oryginalnych poglądów w zakresie filozofii i psychologii (np. etyka lub Völkerpsychologie). Stanowisko Wilhelma Wundta w odniesieniu do wojny – w odróżnieniu od opracowań wcześniejszych – scharakteryzuję na podstawie trzech jego prac: Über den wahrhaften Krieg (1914), Die Nationen und ihre Philosophie (1915) oraz Zur Lage (1916, odpowiedź dla „Polnische Blätter”). Wykorzystanie tego trzeciego źródła, przez wiele dziesięcioleci pomijanego przez historyków psychologii (zarówno w Polsce, jak również w innych krajach) wyznacza specyfikę poniższego opracowania.

Wilhelm Wundt was one of those scientists and intellectualists, who had their own opinions on WWI even when it was just beginning. In the article the author wants to answer two questions. First, the answer the question concerning peculiarity of Wundt’s stance. Second, answer the question of inner consistency of his opinions i.e. his outlooks on war and his earlier and original viewpoints on philosophy and psychology (i.e. ethics or Volkerpsychologie). Unlike in previous studies, Wilhelm Wundt’s stance on war is characterized based on his three works: Über den wahrhaften Krieg (1914), Die Nationen und ihre Philosophie (1915) and Zur Lage (1916, the answer for „Polnische Blätter”). The inclusion of the third work, which for many decades was ignored by psychology historians (in Poland and in the other countries alike), is what makes this study distinct.