„Czas wolny jest zawsze okupiony pracą, tylko nie dla kogoś, a dla siebie”. Ogród działkowy jako projekt tożsamościowy warszawskiej klasy średniej

Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy czas wolny pozostaje pod wpływem „długiego ramienia pracy”, czy też funkcjonuje jako bardziej niezależna sfera w życiu działkowców ROD „Waszyngtona” w Warszawie. Autorka bada, jakie wyobrażenia o czasie wolnym i zarządzaniu sobą wybrzmiewają w wypowiedziach jej rozmówców. Jaką rolę odgrywa zajmowanie się działką w ich indywidualnych projektach tożsamościowych? Na perspektywę teoretyczną tekstu składają się socjologia czasu wolnego oraz antropologia i socjologia środowiska. Materiał empiryczny został zebrany podczas indywidualnych wywiadów pogłębionych i obserwacji terenowych. Autorka prowadzi analizę przez pryzmat dwóch kategorii: romantycznych wizji socjonatury wśród klasy średniej oraz tożsamościowych wymiarów zajmowania się ogrodem. Argumentuje, że czas wolny działkowców odzwierciedla ich wizje dobrego życia. Opiera się na złożonym etosie, który zawiera z jednej strony pochwałę pracowitości, a z drugiej – potrzebę twórczej autoekspresji.

This article aims to answer the question of whether leisure time is influenced by the “long arm of work” or functions as a more independent sphere in the lives of allotment holders at the ROD Waszyngton allotment garden in Warsaw. The author investigates the ideas of leisure and self-management that appear in the interviewees’ statements. What role does cultivating an allotment garden play in the identity projects of allotment holders? The theoretical perspective of the article derives from leisure and environmental studies, while the empirical material was collected during individual in-depth interviews and field observations. The author analyses the data through the lens of two categories: romantic visions of socio-nature among the middle class, and the identity dimensions of gardening. She argues that the leisure time of allotment holders is based on a complex ethos that includes the idea of industriousness as being praiseworthy on the one hand, and the need for creative self-expression on the other. Gardening reflects the allotment holders’ vision of the good life.