Forced Migration and Family Language Policy: The Ukrainian Experience of Language

W pracy zbadano wpływ przymusowej migracji na rodzinną politykę językową wśród rodzin ukraińskich. Duży nacisk położono na rolę kobiet, które przeprowadziły się do Polski wraz z dziećmi w wyniku wojny w Ukrainie. Wykorzystując dane z wywiadów pogłębionych, zbadano sytuację językową w rodzinach uchodźców. W analizie skoncentrowano się na fluktuacjach zachowań językowych spowodowanych zmianami postaw w emocjonalnym podejściu do repertuaru językowego, wywołanymi traumatycznym doświadczeniem wojny. Warto zauważyć, że nastąpił wzrost użycia języka ukraińskiego w komunikacji rodzinnej, celowe zaznajamianie dzieci z sytuacją językową w Ukrainie oraz świadome unikanie języka rosyjskiego w miejscach publicznych za granicą. Pomimo tych tendencji niektóre rodziny nadal w domu używają głównie języka rosyjskiego  jako podstawowego języka komunikacji rodzinnej lub często angażują się w zmianę kodu językowego. W badaniu przeanalizowano wzorce zmian zachowań językowych wynikających z odrzucenia języka rosyjskiego w codziennej komunikacji, podkreślając politycznie umotywowane decyzje o zmianie użycia języka i odpowiadające im strategie zachowań językowych. Te zmiany w zachowaniu mowy dorosłych znacząco wpływają na praktyki językowe dzieci, czego jednym z przejawów jest wyczerpanie językowe. Szczególną uwagę zwrócono na zjawisko wstydu językowego i wstydu przed samym sobą związane z używaniem lub nieużywaniem języka rosyjskiego, ewolucję postaw językowych oraz ich wpływ na wybór języka w rodzinnych praktykach językowych.

This study investigates the impact of forced migration on family language policy among Ukrainian families, with a particular focus on women who have relocated to Poland with their children due to the war in Ukraine. Utilizing data from in-depth interviews, it explores the language situation in refugee families. The analysis concentrates on changes in language behaviour caused by shifts in emotional attitudes towards their language repertoire, due to the traumatic experience of war. It is noteworthy that there has been an increase in the use of the Ukrainian language in family communication, an intentional familiarization of children with the linguistic situation in Ukraine, and a conscious avoidance of the Russian language in public places abroad. Despite these trends, some families continue to predominantly use Russian at home as the primary language for family communication, or they frequently engage in language code-switching. The study examines patterns of changes in language behaviour resulting from the rejection of the Russian language in daily communication, highlighting politically motivated decisions to alter language use and the corresponding strategies of language behaviour. These changes in adults' speech behaviour significantly affect the speech practices of children, one manifestation of which is language attrition. Special attention is given to the phenomenon of language shame and self-shame associated with the use or non-use of the Russian language, the evolution of language attitudes, and their influence on language choice in family language practices.