«Что делает дьявол на нашем диване?»: Холокост и Ленинградская блокада в прозе Сильвии Хутник, Игоря Остаховича, Андрея Тургенева

The article analyzes the texts of the Polish authors Igor Ostachowicz and Sylvia Chutnik and the Russian writer Andrei Turgenev (the pen name of Vyacheslav Kuritsyn), generated by post-memory perspective, sooner or later revealing and filling the «blank spots», through the feeling that an adequate discourse has not been worked out or the existing discourse «doesn’t work». The literary texts refer to the part of historical trauma that was not (at all or sufficiently) worked through, was repressed because of its shameful or, at least, non-heroic nature, which prevents the inclusion of this experience into the «big narrative». The main question that the author of the article is trying to answer concerns the psychological and artistic reasons for using grotesque, sarcasm, and black humor when referring to topics sacralized by the very scale of human tragedy – the experience of the Holocaust and the Siege of Leningrad.

W artykule zaanalizowano teksty polskich autorów Igora Ostachowicza i Sylwii Chutnik oraz rosyjskiego pisarza Andrieja Turgieniewa (pseudonim Wiaczesława Kuricyna), zrodzone perspektywę postpamięci, wcześniej czy później odsłaniającej i wypełniającej „białe plamy” – przez poczucie, że adekwatny dyskurs nie został wypracowany lub też istniejący już dyskurs nie funkcjonuje. Teksty literackie odnoszą się do tej części traumy historycznej, która nie została dostatecznie przepracowana albo została wyparta ze względu na haniebny lub przynajmniej nieheroiczny charakter doświadczenia, co uniemożliwia włączenie go do wielkiej narracji. Głównym pytaniem, na które stara się odpowiedzieć autorka artykułu, jest psychologiczno-artystyczny powód posługiwania się groteską, sarkazmem, czarnym humorem w odniesieniu do tematów sakralizowanych przez samą skalę ludzkiej tragedii – doświadczenie Holokaustu i oblężenie Leningradu.