Rola rehabilitacji zawodowej w zwalczaniu niepełnosprawności u osób po amputacjach – przegląd literatury i analiza epidemiologiczna

Limb amputation often results in a change of profession or withdrawal from the workforce. Occupational rehabilitation plays a key role in assisting individuals with finding, maintaining, and advancing in employment. The aim of this review was to determine the precise number of amputations performed in Poland from January 2014 to June 2022 and to present selected available rehabilitation programs aimed at the social reintegration of individuals after amputations, with a particular focus on vocational rehabilitation. The analysis was conducted in 2 stages. First, the team reviewed data obtained from the central IT system of the National Health Fund and analyzed it. Then, a literature review was conducted using English-language databases: PubMed, Scopus, Science Direct, Medline, and websites searched through Google Scholar and Google. A total of 29 sources (from the years 2006–2024) out of 75 found were analyzed. Articles were searched using the following keywords: “rehabilitation programs,” “amputations,” “occupational rehabilitation,” “disability,” “vocational activation,” and “rehabilitation effectiveness.” A significant number of amputations are performed in Poland. Individuals who undergo such procedures can benefit from occupational rehabilitation programs that facilitate a faster return to professional activity. It is crucial to develop and implement preventive measures aimed at reducing the incidence of amputations in Poland, as well as to introduce new vocational rehabilitation programs that will enable individuals with disabilities to return to professional activity more effectively and efficiently.

Amputacja kończyny często skutkuje zmianą zawodu lub rezygnacją z pracy. Kluczowe znaczenie ma rehabilitacja zawodowa, której celem jest pomoc w znalezieniu zatrudnienia, utrzymaniu go i rozwoju zawodowym. Celem niniejszego przeglądu było wskazanie dokładnej liczby amputacji przeprowadzonych w Polsce od stycznia 2014 r. do czerwca 2022 r. oraz przedstawienie wybranych dostępnych programów rehabilitacyjnych, których celem jest reintegracja społeczna osób po amputacjach, ze szczególnym uwzględnieniem rehabilitacji zawodowej. Analiza została przeprowadzona w 2 etapach. Najpierw zespół dokonał przeglądu danych pochodzących z systemu informatycznego centrali Narodowego Funduszu Zdrowia, które poddał analizie. Później przygotowano zestawienie literatury z anglojęzycznych baz danych: PubMed, Scopus, Science Direct, Medline oraz stron internetowych wyszukiwanych za pomocą Google Scholar i Google. Analizie poddano 29 pozycji (z lat 2006–2024) z 75 znalezionych. Artykuły wyszukiwano za pomocą słów kluczowych: „programy rehabilitacyjne”, „amputacje”, „rehabilitacja zawodowa”, „niepełnosprawność”, „aktywizacja zawodowa”, „skuteczność rehabilitacji”. W Polsce przeprowadza się dużo amputacji. Osoby po takich zabiegach mogą skorzystać z programów rehabilitacji zawodowej wspomagających szybszą aktywizację zawodową. Kluczowe jest opracowanie i wdrożenie działań profilaktycznych zmniejszających liczbę amputacji wykonywanych w Polsce oraz wprowadzenie nowych programów rehabilitacji zawodowej, które umożliwią osobom niepełnosprawnym skuteczniejszy i szybszy powrót do aktywności zawodowej.