Poetyka, etyka i globalizacja

Tekst poświęcony twórczości prozatorskiej Piotra Pazińskiego w centrum rozważań umiejscawia performatywną działalność bohaterów, którzy zyskują zdolność wytwarzania przestrzennych sensów, sytuujących się na przecięciu historycznych zaszłości i indywidualnego doświadczenia. Sprawczość postaci zostaje sprzęgnięta z praktykami codzienności w ujęciu Michela de Certeau. Współdziałania bohaterów i przestrzeni rozszerzają kategorię zwrotu performatywnego na sprawczość nie tylko ludzi, lecz także przestrzeni geometrycznej, która – upodmiotowiona – staje się aktywnym uczestnikiem kreowania znaczeń.

Prezentowany artykuł Mary Gallagher to fragment z książki o „pisaniu światowym” (World Writing. Poetics, Ethics and Globalization, ed. Mary Gallagher, University of Toronto Press, Toronto-Buffalo-London, 2008), w której pojawia się diagnoza dotycząca usytuowania poetyki w polu problemowym, tworzonym przez zagadnienia etyczne i polityczne widziane w kontekście procesów globalizacyjnych. W pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku etyka, poetyka oraz a fortiori ich koniugacja z pewnością mogą się wydawać nieodwracalnie zdewaluowane. Oba dyskursy można uważać za nieco nie z tego świata, a ich transcendentny moralizm i estetyzm odpowiednio sprawiają nierozsądne, niemal szalone wrażenie w czasach, kiedy skonfliktowane bliźniacze skrajności relatywizmu i fundamentalizmu prowadzą do utraty cierpliwości i tak już dręczącej polityczny dyskurs. Można jednak postrzegać poetykę i etykę – zarówno zwrot etyczny, jak i lingwistyczny – jako świadków lub sumienie, a nie alibi polityki XXI wieku.