George Eliot, George Henry Lewes i mechanizmy literackiego oddziaływania

The article’s aim is to analyze some of the nineteenth-century transitions within the poetics of the novel as influenced by the development of psychology and other social studies. The case of an intellectual interaction between George Eliot and George Henry Lewes, partners both in life and in literary interests, permits observation of how closely the aims of realistic writers were able to be aligned with social studies scholars’ ambitions to discover the mechanism of human psyche. Observed from Virginia Woolf’s perspective, Eliot’s Scenes from Clerical Life and Middlemarch offer examples of how Lewes’s studies influenced to some extent the shape of Eliot’s literary projects. 

Celem artykułu jest analiza wybranych wątków przemian w obrębie poetyki dziewiętnastowiecznej powieści, do których dochodzi pod wpływem rozwoju psychologii i innych nauk społecznych. Przypadek intelektualnej interakcji między George Eliot a Georgem Henrym Lewesem, partnerów tak w życiu, jak i w zainteresowaniach literackich, pozwala zaobserwować jak bliskie były ambicje realistycznych pisarzy oraz badaczy życia społecznego w zakresie odkrywania mechanizmów ludzkiej psychiki. Sceny z życia duchownych oraz Miasteczko Middlemarch, czytane z perspektywy Virginii Woolf, pełne sa przykładów na to, w jaki sposób studia Lewesa wpłynęły na literackie projekty Eliot.