Metodologia prac awansowych a tożsamość polskiej geografii społeczno-ekonomicznej – wybrane kwestie problemowe

The sense of geographers’ own identity is not only an important identification element of the discipline, but also it is one of the important components of the level of methodological development. Methodology does not merely determine formal correctness of the conducted scientific research, but through constant scientific development of researchers it allows to develop the methodological workshop and conceptualization of the current state of the knowledge. Therefore, methodological quality of promotional scientific works is so essential. The review of habilitation dissertations in the field of socio-economic geography of the last decade allows us to notice a number of shortcomings, imperfections resulting both from the authors’ faults and the changing external conditions of the nature of science. A significant decline of the interest in the methodology among geographers results from the decrease of the eldest group of the researchers who have had a broader view of the integrity of the geographical knowledge and who have also been aware of the consequences of too narrow specialization. However, referring to the key concepts that determine the relationship between physical and socio-economic geography is also notably insufficient. Many researchers indicate here the integrating concept of a geographical region and a geographical environment. There is also concern about the prevailing opinion about mass production of scientific works when emphasizing the number of published papers and the points obtained from them is more important than the quality of the research itself.

Celem artykułu jest próba oceny poziomu metodologicznego polskich prac awansowych młodego pokolenia geografów społeczno-ekonomicznych w kontekście utrzymania tożsamości dyscypliny, w sytuacji starzenia się oraz odchodzenia seniorów – liderów dotychczasowych przemian geografii. Na pokoleniu doktoryzujących się i habilitujących się osób ciąży wymóg nie tylko utrzymania dotychczasowego poziomu teoretyczno-metodologicznego dyscypliny, ale również jej rozwoju.Poczucie własnej tożsamości środowiska geografów jest nie tylko istotnym elementem identyfikacyjnym dyscypliny, ale stanowi jedną z ważnych składowych poziomu rozwoju metodologicznego. Metodologia determinuje nie tylko poprawność formalną prowadzonych badań naukowych, ale poprzez stały rozwój kadrowy pozwala rozwijać warsztat metodyczny i konceptualizację dotychczasowego stanu wiedzy. Dlatego tak ważna jest odpowiednia jakość metodologiczna prac awansowych. Przegląd reprezentacyjnego zbioru prac habilitacyjnych z geografii społeczno-ekonomicznej ostatniego dziesięciolecia pozwala zauważyć szereg mankamentów, niedoskonałości powstałych zarówno z winy autorów, jak i zmieniających się zewnętrznych uwarunkowań funkcjonowania nauki. Wyraźny spadek zainteresowania metodologią wśród geografów wynika nie tylko z odchodzenia najstarszej grupy badaczy mających szersze spojrzenie na kwestię integralności wiedzy geograficznej, zdających sobie także sprawę z konsekwencji nadmiernej specjalizacji. Widoczny jest niedostatek odwoływania się do pojęć kluczowych warunkujących powiązania między geografią fizyczną a społeczno-ekonomiczną. Wielu badaczy wskazuje tutaj na częsty brak integrującego pojęcia regionu geograficznego i środowiska geograficznego. Niepokój budzi też coraz szersze mówienie o produkcji badań naukowych, podkreślanie liczby opublikowanych prac i uzyskanych z nich punktów, w mniejszym stopniu skupianie się na jakości badań.