Zazielenienie terenów rolnych jako komponent zielonej infrastruktury na obszarach wiejskich w Polsce

The article aims to assess the spatial differences of the greening effect in Poland with regard to agricultural land, resulting from the introduction of ‘green’ direct payments. An attempt has been made to find the answer to the research question: to what extent has the introduction of greening affected the conservation of biodiversity of agricultural land? As the basis for the spatial analysis of this measure, two indicators were adopted, showing the number of projects implemented as part of the greening as a percentage of the total number of farms with over 10 ha of farmland and the amount of funding received for this purpose per ha of farmland. The spatial scope of the analysis covered the entire country with regions (voivodeships) and poviats (by 314 poviat offices of the Agency for Restructuring and Modernisation of Agriculture) adopted as basic units. The relevant calculations were made in relation to the average value for 2017–2020 by the list of agricultural producers of the Agencyfor Restructuring and Modernisation of Agriculture. What was applied was a synthetic indicator of the uptake of greening payments.inancial support positively affected the concentration of the agricultural land receiving greening payments and was observed in north-western and south-eastern Poland. The research shows that in the agricultural land where greater use was made of greening-friendly economic instruments, farmers continue extensive farming. It has a positive impact on preserving the biodiversity of landscapes.

Celem artykułu jest ocena zróżnicowania przestrzennego efektu zazielenienia w Polsce w odniesieniu do terenów użytkowanych rolniczo na skutek wprowadzania „zielonych” płatności bezpośrednich. Próbowano znaleźć odpowiedź na sformułowane pytanie badawcze: w jakim stopniu wprowadzenie zazielenienia miało wpływ na ochronę bioróżnorodności terenów rolnych? Jako podstawę analizy przestrzennej tego działania przyjęto dwa wskaźniki, przedstawiające liczbę wniosków zrealizowanych w ramach zazielenienia w procencie ogólnej liczby gospodarstw rolnych powyżej 10 ha użytków rolnych oraz wielkość pozyskanej z tego tytułu kwoty w przeliczeniu na 1 ha użytków rolnych. Zakres przestrzenny analizy obejmował terytorium całego kraju, a jako podstawowe jednostki przyjęto regiony (województwa) oraz powiaty (w układzie 314 biur powiatowych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa). Przeliczenia wskaźników dokonano w odniesieniu do ich przeciętnej dla lat 2017–2020 według wykazu producentów rolnych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W badaniach zastosowano syntetyczny wskaźnik poziomu absorpcji płatności na zazielenienia. Wsparcie finansowe miało pozytywny wpływ na koncentrację użytków rolnych objętych dopłatami zazielenienia i widoczne było w północno-zachodniej i południowo-wschodniej Polsce. Z badań wynika, że na terenach rolnych, gdzie w większym stopniu wykorzystano instrumenty ekonomiczne sprzyjające zazielenieniu, rolnicy kontynuują ekstensywny sposób gospodarowania. Wpływa to korzystnie na zachowanie bioróżnorodności krajobrazów.