Możliwości adaptacyjne poznańskich powojennych osiedli mieszkaniowych do zmian klimatu

The aim of article is to present examples of housing estates whose urban structures and green structures give various possibilities of adaptation to climate changes. The article presents qualitative analyses (using the case study method) for ten selected housing estates of the city of Poznań in the aspect of adaptability to climate changes. Selected examples of housing estates were characterized taking into account the following features: total area of the housing estate, green area, building area, building volume, number of inhabitants, green area, prevailing green structures within housing estates, number of parking spaces, year of establishing of housing estate. Based on these characteristics, indicators of the intensity of greenery were developed. Then, by the method of linear ordering, a ranking of the considered settlements was made. Housing estates from the mid and late twentieth century are characterized by a much higher share of green areas and high landscape values, which are the result of the application of the old urban normative and the functional, landscape and utility regime in force at that time for housing estates. The results indicate that these settlements have a much greater potential for adaptation to climate changes as opposed to modern settlements. In order to objectify this thesis, it was partially verified by partially analysing the dependence of some quantitative utility parameters of housing estates on the intensity of greenery: its filtration capabilities and air purity, energy consumption of heating buildings and comfort of pedestrian traffic in the spaces between buildings. As it turns out, these parameters (among others) can be largely shaped with the help of appropriate green systems.

Artykuł ma na celu zaprezentowanie przykładów osiedli, których struktury urbanistyczne i struktury zieleni stwarzają różne możliwości adaptacji do zmian klimatu. W artykule przedstawiono analizy jakościowe (metodą studium przypadku) dla dziesięciu wybranych osiedli mieszkaniowych miasta Poznania w aspekcie możliwości adaptacji do zmian klimatu. Wybrane przykłady scharakteryzowano z uwzględnieniem następujących cech: powierzchnia całkowita osiedla, powierzchnia zieleni, powierzchnia zabudowy, kubatura zabudowy, liczba mieszkańców, przeważające struktury zieleni w obrębie osiedli, liczba miejsc parkowania, rok powstania osiedla. Na podstawie tych cech opracowano wskaźniki natężenia zieleni. Następnie metodą porządkowania liniowego sporządzono ranking rozpatrywanych osiedli. Osiedla z połowy i końca XX w. charakteryzuje znacznie większy udział terenów zieleni oraz wysokie walory krajobrazowe, które są skutkiem stosowania dawnego normatywu urbanistycznego i obowiązującego wówczas reżimu funkcjonalnego, krajobrazowego i użytkowego dla osiedli mieszkaniowych. Wyniki wskazują, że osiedla te mają znacznie większy potencjał adaptacyjny do zmian klimatu w przeciwieństwie do osiedli współczesnych. W  celu zobiektywizowania tej tezy dokonano jej częściowej weryfikacji, analizując wycinkowo zależność niektórych ilościowych parametrów użytkowych osiedli od natężenia zieleni: jej możliwości filtracyjnych i czystości powietrza, energochłonności ogrzewania budynków i komfortu ruchu pieszego w przestrzeniach między budynkami. Jak się okazuje, parametry te można m.in. w znacznym stopniu kształtować za pomocą odpowiednich układów zieleni.