Konwergencja efektywności ekonomicznej w gospodarstwach rolnych Wielkopolski

The increase in farming efficiency is a condition for the survival of farms in the conditions of continuous technical progress and changes in the agricultural environment. Farms of smaller economic size faced the greatest challenges due to their lower potential for modernization. To meet the environment’s requirements regarding the production size, their growth dynamics should be higher than in other size classes. The work aims to determine changes in the efficiency of production factors on farms according to their economic size and to determine whether there is convergence of the efficiency of production factors on farms of different economic sizes. The research covered farms from Wielkopolska Voivodeship for the years 2010–2020. During the study period, the productivity and efficiency of factors in real terms deteriorated in farms of all size classes except the largest. There was no convergence in terms of the efficiency indicators examined, and in the case of capital efficiency, a divergence was observed, i.e. an increase in the difference between smaller and larger farms. Findings from the research provide grounds for the statement that development opportunities in Wielkopolska Voivodeship are currently observed for farms with an area of 30 ha and more, the number and importance of which is growing. The number of farms with an area of 1–20 ha is decreasing. A dichotomous development of farms is visible; more and more smaller farms will only perform auxiliary or residential functions.

Wzrost efektywności gospodarowania jest warunkiem przetrwania gospodarstw rolnych w warunkach ciągłego postępu technicznego i zmian w otoczeniu rolnictwa. Największe wyzwania stoją przed gospodarstwami o mniejszej wielkości ekonomicznej ze względu na ich mniejszy potencjał do modernizacji. Aby sprostać wymaganiom otoczenia co do rozmiaru produkcji, dynamika ich wzrostu powinna być wyższa niż w pozostałych klasach. Celem pracy jest określenie zmian efektywności czynników produkcji w gospodarstwach według ich wielkości ekonomicznej oraz ustalenie, czy występuje konwergencja efektywności czynników produkcji w gospodarstwach o różnej wielkości ekonomicznej. Badaniami objęto gospodarstwa z województwa wielkopolskiego za lata 2010–2020. W badanym okresie produkcyjność i wydajność czynników w ujęciu realnym pogarszała się w gospodarstwach każdej klasy wielkości oprócz największych. Nie występowała konwergencja w zakresie badanych wskaźników efektywności, a w przypadku wydajności kapitału obserwowano zwiększanie różnicy między mniejszymi i większymi gospodarstwami. Ustalenia z badań dają podstawę do twierdzenia, że szanse rozwoju w warunkach województwa wielkopolskiego obserwuje się obecnie dla gospodarstw o powierzchni 30 ha i większej, których liczba i znaczenie rosną. Ubywa gospodarstw o powierzchni 1–20 ha. Widoczny jest dychotomiczny rozwój gospodarstw, coraz więcej gospodarstw mniejszych będzie więc pełniło tylko funkcje pomocnicze lub rezydencjonalne.