Eit samrøystes stortingsvedtak for 100 år sidan (1924) om talemålet i skolen er viktig for å forstå den utbreidde dialektbruken i Noreg

This year (2024) marks the 100th anniversary of a remarkable, unanimous resolution passed on March 12th by the Norwegian Parliament for the protection of the first-language varieties spoken by the young school students: their accents and dialects, the varieties they grew up with in their homes, and local communities. According to this resolution, neither teachers nor the School Authorities had the legal right to question the right of students to use their own language variety – and to have instruction given, as far as possible – in that same variety. This resolution is important for an understanding of how the widespread use of popular dialects in Norway today came about: starting with a parliamentary decree of 1878 requiring the use of popular dialects in oral instruction in rural schools. In 1917 Parliament also decided to give this same protection to the use of urban working-class dialects in schools. Nationwide sociolinguistic legislation of this type has no known parallel elsewhere. The principle of not trying to eradicate, or even “correcting” the dialects of school children, either in the countryside or in towns and cities, provides to a considerable extent an explanation for why Norway today stands out as probably the most dialect-using country in Europe.

W tym roku (2024) przypada 100. rocznica niezwykłej, jednogłośnej rezolucji przyjętej 12 marca przez norweski parlament w sprawie ochrony odmian pierwszego języ- ka, którym posługują się młodzi uczniowie: ich akcentów i dialektów, odmian, z którymi dorastali w swoich domach i lokalnych społecznościach. Zgodnie z tą rezolucją ani nauczyciele, ani władze szkolne nie miały prawa kwestionować prawa uczniów do używania ich własnej odmiany języka – i do nauczania, w miarę możliwości, w tej samej odmianie. Rezolucja ta jest ważna dla zrozumienia, w jaki sposób doszło do powszechnego stosowania popularnych dialektów w dzisiejszej Norwegii: począwszy od dekretu parlamentarnego z 1878 r. wymagającego stosowania popularnych dialektów w nauczaniu ustnym w szkołach wiejskich. W 1917 r. parlament zdecydował również o przyznaniu takiej samej ochrony dialektom miejskiej klasy robotniczej w szkołach. Tego typu ogólnokrajowe ustawodawstwo socjolingwistyczne nie ma odpowiednika w innych krajach. Zasada niepodejmowania prób wykorzenienia, a nawet „poprawiania” dialektów dzieci w wieku szkolnym, zarówno na wsi, jak i w miastach, stanowi w znacznym stopniu wyjaśnienie, dlaczego Norwegia wyróżnia się dziś jako kraj prawdopodobnie najczęściej używający dialektów w Europie.