Wpływ kryzysu energetycznego na zarządzanie polityką inwestycyjną w jednostkach samorządu terytorialnego

The continuous increase in prices of raw materials and fuels, disrupted supply chains, the European Union’s climate policy, and Russia’s aggression against Ukraine are some of factors that have led to the energy crisis. Recently, energy prices have been growing on an unprecedented scale. The energy crisis is also encountered by local governments, which have already taken measures to reduce costs related to energy consumption. Local governments are increasingly taking advantage of energy efficiency solutions. Several options have been launched in recent years to support the implementation of such investments, based on domestic and European funds. Howev er, the availability of these funds for local governments in different provinces varies, as does the scope of their investment. Therefore, the assessment of the actual state of affairs seems extremely important from the perspective of management efficiency and social economy. It should also be noted that on 29 September 2022, the Parliament passed the Law on Special Solutions for the Protection of Electricity Consumers in 2023. It imposed obligation on the public sector to save energy, and failure to comply may lead to restrictions. The study examines results of research on investments made by local governments in the Łódzkie and Dolnośląskie provinces in energy efficiency and renewable energy sources, with the aim to mitigate effects of the energy crisis. The analysis presented shows the direction of actions taken and their scale in 2018–2022, as well as investment objectives for 2023. Two hundred and twenty-three local governments participated in the study, which made it possible to formulate valid conclusions. The study can fill the gap in the literature on the subject.

Systematyczny wzrost cen surowców i paliw, zakłócone łańcuchy dostaw, polityka klimatyczna Unii Europejskiej oraz agresja Rosji na Ukrainę to czynniki, które wymienia się w gronie tych, które doprowadziły do kryzysu energetycznego. Oczywiście wzrost cen energii obserwowany jest od lat, jednak ich skala, w ostatnim okresie, postrzegana jest jako niespotykana do tej pory. Z kryzysem energetycznym borykają się również jednostki samorządu terytorialnego, które podejmowały już działania mające na celu obniżenie kosztów związanych z zużyciem energii. Samorządy coraz częściej korzystają z rozwiązań zwiększających efektywność energetyczną. Uruchomionych zostało w ostatnich latach wiele opcji umożliwiających wsparcie implementacji takich inwestycji zarówno z funduszy pochodzących ze Skarbu Państwa, jak i funduszy europejskich. Skala wykorzystania tych środków w samorządach zlokalizowanych w poszczególnych województwach jest jednak różna, podobnie jak zakres inwestycyjny. Zdiagnozowanie stanu rzeczywistego wydaje się zatem niezmiernie istotne z perspektywy efektywności zarządczej oraz ekonomii publicznej. Należy również zaznaczyć, że 29 września 2022 roku Sejm uchwalił dodatkowo ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku, która narzuca obowiązek oszczędzania energii przez sferę budżetową, a nie spełnienie jej zapisów obłożone zostało restrykcjami. Opracowanie ukazuje wyniki badań dotyczących inwestycji realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego zlokalizowanych na terenie województwa łódzkiego i dolnośląskiego w obszarze energooszczędności oraz odnawialnych źródeł energii, których celem jest osłabienie skutków kryzysu energetycznego. Przedstawiona analiza ukazuje kierunek podejmowanych działań i ich skalę w latach 2018–2022 oraz założenia inwestycyjne na rok 2023. W przeprowadzonych badaniach uczestniczyło 223 samorządy terytorialne, co pozwoliło sformułować wiążące wnioski. Opracowanie może stanowić uzupełnienie luki w literaturze przedmiotu.