Historia lokalna w dobie antropocenu. Geopaleontologiczna narracja „Domu ojców” Andrzeja Muszyńskiego

The article discusses Andrzej Muszyński’s autobiographical book Dom ojców [House of Fathers] in the context of geological turn. In the first part, the author maps the centro-peripheral conditions of the Olkusz land. In the second part, using methods of environmental history, the author shows how, in the era of the Anthropocene and global challenges related to poly-crisis, to establish a relationship with the local community. The article discusses how, by transcending the historical conditions of plebeianism, the writer finds a non-antagonistic identity and a positive relationship with his rural heritage. Muszyński reaches into deep time, into the vertical scale, to find the foundation of identity in prehistory. He finds support in a sense of connection with species of humans living on the Kraków-Częstochowa Upland since the Pleistocene, as well as with other organic and mineral actors of the Upland. The author introduces the category of the Anthropocene narrative of the Jurassic. She also utilizes the concept of geontology.

Artykuł omawia autobiograficzny tom Andrzeja Muszyńskiego pt. Dom ojców w perspektywie zwrotu geologicznego. W części pierwszej autorka mapuje centro-peryferyjne uwarunkowania ziemi olkuskiej. W części drugiej korzystając z metod historii środowiskowej autorka pokazuje, jak w dobie antropocenu i globalnych wyzwań związanych z polikryzysem nawiązać relację z lokalną wspólnotą. Omawia, w jaki sposób, przekraczając historyczne uwarunkowania plebejskości, pisarz odnajduje nieantagonizujący wariant tożsamościowy i pozytywną relację ze swoim wiejskim dziedzictwem. Muszyński sięga ku głębokiemu czasowi, ku skali wertykalnej, aby odnaleźć fundament tożsamości w prehistorii. Oparcie odnajduje w poczuciu łączności z mieszkającymi od plejstocenu na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej gatunkami człowieka oraz z innymi organicznymi i mineralnymi sprawczymi aktorami Jury. Autorka wprowadza kategorię antropocenicznej narracji jurajskiej. Korzysta także z koncepcji geontologii.