Wojskowi i polityka w Ameryce Łacińskiej na przełomie XX i XXI wieku

The article aims at analysing new forms of militarism as well as a political activity of servicemen in Latin American countries at the turn of the 20th and 21st centuries. The article analyses three selected forms of military participation in politics. Firstly, it focuses on the military interventions. Secondly, it analyses a phenomenon of military presidentialism – former servicemen who, having broken the constitutional order inspiring and/ or carrying out coups or exercising dictatorial power and having violated human rights during the period of dictatorships and internal armed conflicts, participate in presidential elections and serve presidential function. Thirdly, the author investigates the question of militarization of political parties, demonstrating involvement of former servicemen in creation of new political parties representing milieu interests or former servicemen joining political parties.

Celem artykułu jest analiza nowych form militaryzmu i politycznej aktywności wojskowych w państwach Ameryki Łacińskiej na przełomie XX i XXI wieku. Poddaję analizie trzy wybrane formy udziału wojskowych w polityce. Rozpoczynam od uwag na temat interwencjonizmu wojskowego. Następnie skupiam się na fenomenie wojskowego prezydencjalizmu, czyli udziału w wyborach prezydenckich i pełnienia funkcji konstytucyjnych prezydentów przez byłych wojskowych, którzy w przeszłości łamali porządek konstytucyjny, inspirując i/lub przeprowadzając zamachy stanu lub sprawując dyktatorską władzę, a także łamali prawa człowieka w okresie dyktatur i wewnętrznych konfliktów zbrojnych. W dalszej kolejności badam problem militaryzacji partii politycznych, wskazując na zaangażowanie byłych wojskowych w tworzenie nowych partii politycznych reprezentujących interesy środowiska lub też zasilanie przez byłych wojskowych już istniejących partii politycznych.