Istotny krok w rozwoju badań nad nieoficjalną urbanonimią. Uwagi do książki Justyny Groblińskiej „Nieoficjalne nazewnictwo miejskie Łodzi. Słownik”

The aim of this review article is to introduce additions and clarifications, as well as to correct errors in a work which is important from the point of view of research on urban toponymy. The author of the review appreciates the value of the monograph in which Groblińska gathered a large amount of material consisting of 396 unofficial urban names of Łódź, collected mostly by means of questionnaires and subjected to semantic, communicative and formal analyses. The author of the review disagrees with the opinion of Groblińska, who claims that Łódź became an important cultural and academic centre at the beginning of the 21st century. The city obtained such a status much earlier, and especially immediately after World War II, which is explained on the basis of a number of illustrative examples. For example, the University of Łódź, which continued the traditions of the Free Polish University  - Łódź branch (1930–1939) was founded in 1945. A new etymology of the name Park Śledzia (‛herring park’) was presented: not from Jewish shops and herring warehouses on the area of the later park (as in Groblińska), but from śledź ‘herring’, i.e. in the criminal parlance ‘prosecutor, investigator’. The author publishes corrections and comments to the headline articles developed in Groblińska’s book, e.g. Wieża Babel, Grandka, Złoty Róg. Work on the unofficial urban names of Łódź should be continued.

Celem artykułu recenzyjnego jest naniesienie uzupełnień i uściśleń oraz sprostowanie błędów w ważnej z punktu widzenia badań nad toponimią miejską pracy. Autor recenzji docenia walory monografii, w której J. Groblińska zgromadziła obfity materiał liczący 396 nieoficjalnych łódzkich urbanonimów, zebrany głównie za pomocą ankiet, i poddany analizie semantyczno-komunikacyjnej i formalnej. Autor recenzji nie zgadza się z opinią J. Groblińskiej, która twierdzi, że Łódź z początkiem XXI wieku stała się ważnym ośrodkiem kulturalnym i akademickim. Taki status miasto uzyskało dużo wcześniej, a szczególnie bezpośrednio po drugiej wojnie światowej, co wyjaśniono na podstawie ilustracji przykładowej. Np. Uniwersytet Łódzki, który kontynuował tradycje Wolnej Wszechnicy Polskiej – Oddział w Łodzi (1930-1939), powstał w 1945 r. Przedstawiono nową etymologię nazwy Park Śledzia: nie od żydowskich sklepików i magazynów śledzi na terenie późniejszego parku (tak też Groblińska), a od śledź, czyli w gwarze przestępczej ‘prokurator, śledczy’. Autor zamieszcza sprostowania i  komentarze do artykułów hasłowych opracowanych w książce Groblińskiej, por. np. Babel / Wieża Babel, Grandka, Złoty Róg. Prace nad nieoficjalną urbanonimią łódzką powinny być nadal prowadzone.