Polityka władz lokalnych wobec rosyjskojęzycznych towarzystw kulturalno-oświatowych na terytorium guberni białoruskich w latach 1905–1914

The key points of the relations between the local authorities and the Russian-speaking cultural and educational societies in the Belarusian lands in the period of 1905–1914 are con­sidered in this article. During its activity such organisations often engaged in cooperation with political parties, which caused a negative reaction from the authorities.Local administrations saw potential revolutionary ideas in the cultural and educational societies, and in 1905–1914 had all initiatives of Belarusian intelligentsia organisations under strict control.Such position of local authorities apparently weakened the cultural and educational movement in the territory of the Belarusian provinces.

Artykuł opowiada o kluczowych momentach relacji władz lokalnych z towarzystwami kul­turalno-oświatowymi, które wybrały język rosyjski jako podstawowy w prowadzeniu swojej działalności na ziemiach białoruskich w latach 1905–1914. W trakcie swego funkcjonowania takie stowarzyszenia często angażowały się we współpracę z partiami politycznymi, co powo­dowało negatywną reakcję ze strony władz. Lokalna administracja widziała w towarzystwach kulturalno-oświatowych potencjalnych przewodników rewolucyjnych pomysłów i w latach 1905–1914 miała pod ścisłą kontrolą wszelkie inicjatywy stowarzyszeń białoruskiej inteli­gencji. Taka pozycja władz lokalnych osłabiała ruch kulturalno-oświatowy na terenie guberni białoruskich.

У артыкуле разглядаюцца ключавыя моманты адносінаў мясцовай адміністрацыі да культурна-асветніцкіх таварыстваў на беларускіх землях у 1905–1914 гадах, якія выбралі рускую мову ў якасці асноўнай для правядзення сваёй дзейнасці. У працэсе свайго функцыянавання такія таварыствы нярэдка ўступалі ў супрацоўніцтва з палітычнымі партыямі, што выклікала негатыўную рэакцыю з боку ўладаў. Мясцовая адміністрацыя разглядала культурна-асветніцкія таварыствы як патэнцыяльных распаўсюджвальнікаў рэвалюцыйных настрояў і ў перыяд 1905–1914 гадоў трымала ўсе ініцыятывы арганізацый беларускай інтэлігенцыі пад пільным кантролем. Такая пазіцыя мясцовых уладаў значна аслабляла культурна-асветніцкі рух на тэрыторыі беларускіх губерняў.