Autointerpretacja i problem „mocnego wartościowania” w filozofii Charlesa Taylora

The article aims to analyse self-interpretation concerning the formula of “strong valuation” and the issue of the human person. The subject of the analysis is Charles Taylor's concept of values in the context of his philosophical inspirations and criticism of some of his solutions. Getting to know oneself takes place in the context of discovering and realizing such values as freedom, dignity, authenticity, agency, and responsibility, etc. It is possible to point to the relationship between the axiological structure and the person that allows for self-interpretation. On the one hand, thanks to values, the subject determines its own identity. On the other hand, values constitute an element of the “community of meanings” - enabling understanding of the “human situation” and dialogue between persons. We discover the world of values while articulating and interpreting our feelings and sense other people's feelings. Values enable us to talk about what unites or divides us, will allow us to communicate, and also allows us to articulate the causes of misunderstanding. The development of the person is mediated by cultural expressions and dialogue with other actors. Taylor's concept is an exciting and vital attempt to combine reflection in the field of human philosophy, the theory of values, and the philosophy of the culture of expression.

Celem artykułu jest analiza problemu autointerpretacji w odniesieniu do formuły „mocnego wartościowania” oraz zagadnienia osoby ludzkiej. Przedmiotem analiz jest koncepcja wartości Charlesa Taylora ujęta w kontekście jego filozoficznych inspiracji oraz krytyki niektórych jego rozwiązań. Poznanie własnego „ja” dokonuje się w kontekście odkrywania i realizacji takich wartości jak wolność, godność, autentyczność, sprawczość i odpowiedzialność, itp. Można wskazać na relację, jaka zachodzi między strukturą aksjologiczną a osobą, która pozwala jej na autointerpretację. Z jednej strony dzięki wartościom podmiot określa własną tożsamość, z drugiej strony stanowią one element „wspólnoty znaczeń” – umożliwiający zrozumienie „sytuacji ludzkiej” i dialog między osobami. Świat wartości odkrywamy w trakcie artykulacji i interpretacji własnych uczuć oraz rozumienia uczuć innych ludzi. Wartości umożliwiają rozmowę na temat tego, co nas łączy lub dzieli, umożliwiają porozumienie, a także na artykułowanie przyczyn nieporozumienia. Rozwój osoby jest zapośredniczony w kulturowych formach ekspresji oraz w dialogu z innymi podmiotami. Koncepcja Taylora stanowi ciekawą i ważną próbę połączenia refleksji z zakresu filozofii człowieka, teorii wartości i filozofii kultury ekspresji.