Domniemania sądowe w procesach nullitatis matrimonii z tytułów symulacji zgody małżeńskiej w orzecznictwie Roty Rzymskiej

In the process of nullitatis matrimonii, one of the pieces of evidence is presumption (praesumptio). In addition to legal presumptions (praesumpiones iuris), there are judicial presumptions (praesumpiones hominis), developed by the jurisprudence of the Roman Rota. Many judges’ presumptions are accepted by the Roman Rota in trials conducted on the grounds of simulation of marriage consent (Can. 1101 § 2 CIC/83). After presenting the presumptions in the situation of simulating marital consent in genere, the author discusses the judicial presumptions regarding the exclusion of bonum fidei, bonum prolis, bonum sacramenti, the sacramental dignity of marriage, and the bonum coniugum. Presumptions of judges play an auxiliary role in the proceedings for nullity of marriage, helping the judge obtain moral certainty.

W procesie nullitatis matrimonii jednym z dowodów jest domniemanie (praesumptio). Obok domniemań prawnych (praesumpiones iuris) istnieją domniemania sędziowskie (praesumpiones hominis), wypracowane przez orzecznictwo Roty Rzymskiej. Wiele domniemań sędziowskich Rota Rzymska przyjmuje w procesach prowadzonych z tytułów dotyczących symulacji zgody małżeńskiej (kan. 1101 § 2 KPK/83). Po przedstawieniu domniemań w sytuacji symulacji zgody małżeńskiej in genere, autor omawia domniemania sędziowskie dotyczące wykluczenia bonum fidei, bonum prolis, bonum sacramenti, godności sakramentalnej małżeństwa oraz bonum coniugum. Domniemania sędziowskie spełniają w procesie o nieważność małżeństwa rolę pomocniczą, pomagając sędziemu w uzyskaniu pewności moralnej.