Neapolitańska praktyka wykonawcza w instrumentalnej muzyce zespołowej XVIII wieku

When we talk about the Neapolitan school, we usually mean the composers of opera and vocal music, although multicoloured instrumental works were also developing in Naples. Knowledge of these is poor, even among those researching this centre of music. The subject of this article is thus the Neapolitan instrumental work for various types of chamber and orchestral ensembles created over a period of 100 years, starting from the 1690s. Neapolitan performing practices differed from those known in other European centres. Despite practising the same genres (sonata, concerto, symphony), Neapolitan composers displayed different preferences for the scoring of music. Regardless of the genre, they were fond of an ensemble consisting of three or four violins and a bass voice. They avoided use of the viola: less frequently, they used the violin as a solo instrument, but more preferably flutes, a cello, a mandolin and keyboards. It was not the type of scoring of music in Naples that determined the choice of genre (sonata, concerto or symphony), but rather the texture and form. The musical genre also had no influence on whether the piece would be performed by chamber or orchestral ensemble.

Gdy mówimy o szkole neapolitańskiej mamy na myśli twórców muzyki operowej i wokalnej, tymczasem w Neapolu rozwijała się także wielobarwna twórczość instrumentalna. Jej znajomość jest słaba nawet wśród badaczy tego ośrodka. Przedmiotem niniejszego artykułu jest neapolitańska twórczość instrumentalna na różnego rodzaju zespoły kameralne i orkiestrowe, powstająca przez 100 lat począwszy od lat 90. XVII wieku. Neapolitańskie zwyczaje wykonawcze odbiegały od tych znanych z innych ośrodków europejskich. Mimo uprawiania tych samych gatunków (sonaty, koncertu, symfonii), twórcy neapolitańscy przejawiali odmienne preferencje obsadowe. Niezależnie od gatunku chętnie posługiwali się zespołem złożonym z trojga lub czworga skrzypiec i basu. Unikali stosowania altówki, rzadziej w roli instrumentu solowego obsadzali skrzypce, chętniej flety, wiolonczelę, mandolinę i instrumenty klawiszowe. Nie typ aparatu wykonawczego stanowił w Neapolu o tym czy mamy do czynienia z sonatą, koncertem czy symfonią, lecz faktura i forma. Gatunek muzyczny nie miał też wpływu na to czy utwór będzie wykonywany kameralnie czy orkiestrowo.