Zhong Yong – kilka uwag o znaczeniu i tłumaczeniu tytułu

Zhong Yong – one of the Four Books of Confucian philosophy – presents various and complicated concepts of early Chinese philosophy in the form of a guideline for people who aspire to become a sage. Zhong Yong’s ambiguity is obvious; not only the main idea of integrity or sincerity – cheng – but also the concepts of zhong and yong, which separately and together provide a perplexing problem for translators. The main aim of this article is to analyse the contents of these self-development guidelines, as well as to propose an interpretation of the two terms zhong and yong, and their meaning as a phrase. I argue that the traditional translation – the Doctrine of the Mean – is inaccurate, not only because it omits the meaning of yong, but because it also does not comply with the relativist- and context-oriented thought of Early Confucian masters.

Przedstawiona w tekście analiza dotyczy ogólnej myśli wyrażonej w Zhong Yong. Skupia się także na zbadaniu znaczenia znaków zhong, yong oraz na znaczeniu frazy, którą tworzą. Starożytny tekst przedstawia idealne działanie natury i nieba (tian) oraz sposoby na ich odtworzenie w społeczeństwie ludzkim. Istotą właściwego działania, które umożliwia tworzenie się i transformację rzeczy, jest harmonijnie funcjonująca wielość (duo) rzeczy – to wzór postępowania dla ludzi, którzy w harmonijnie działającym społeczeństwie mogą stanowić trójnię z niebem i ziemią. Autorka tekstu odnosi się także do tradycyjnego i najczęściej stosowanego przekładu tytułu „Doktryna Środka / Doctrine of Mean”, uznając go za nieadekwatny nie tylko ze względu na pominięcie w przekładzie znaczenia znaku yong, lecz także ze względu na nieuzwglęnienie w nim relatywizmu, którym charakteryzowała się wczesna myśl konfucjańska.