W orkiestrze czy solo? Norwid w paryskiej pracowni Juliusza Kossaka

The article concerns the relationship of Cyprian Norwid with the milieu of Polish painters gathered around Juliusz Kossak’s Paris studio in the mid-19th century. The starting point is Kossak’s humorous drawing titled “An Orchestra of Artists,” which portays Norwid with his back turned on the viewer, with a lyre at his side, among other painters-members of the orchestra, busy playing various instruments. On the basis of this composition, illustrating an anecdote from the life of the exile community of Polish artists, and using other accounts from that time, the author outlines the social situation of the painters, setting the creator of the lithography “Solo” against this background. Emphasising the community of emigration experiences, she also points out the distinctness of Norwid’s situation, resulting both from his personality traits and from the profile of his work, which merges two areas: literature and fine arts – work that is strongly rooted in theoretical reflection.

Artykuł dotyczy relacji Cypriana Norwida ze środowiskiem polskich malarzy skupionych ok. połowy XIX wieku wokół paryskiej pracowni Juliusza Kossaka. Punktem wyjścia jest humorystyczny rysunek Kossaka Orkiestra artystów, na którym Norwid został przedstawiony tyłem do widza, z lirą u boku, wśród innych malarzy – członków orkiestry, zajętych grą na różnych instrumentach. Na podstawie tej kompozycji, ilustrującej anegdotę z życia kolonii polskich artystów, oraz innych przekazów z epoki autorka nakreśla sytuację społeczno-bytową malarzy, umiejscawiając na tym tle sylwetkę twórcy litografii Solo. Wskazując na wspólnotę emigracyjnych doświadczeń, podkreśla zarazem odrębność sytuacji Norwida, wynikającą zarówno z cech osobowościowych, jak i z profilu jego twórczości, łączącej dwie dziedziny: literaturę oraz sztuki plastyczne, a nadto silnie osadzonej w refleksji teoretycznej.