Jan Kochanowski – Jan Matejko. W 440 rocznicę śmierci poety

The text is a result of work on a scenario prepared by the author in 2021 for the exhibition “Jan Kochanowski in the works of Jan Matejko. Around the hero and the image”, referring to Jan Matejko’s (1838–1893) interest in the figure of the Renaissance poet. Matejko repeatedly depicted events and figures important to the history of culture, including Jan Kochanowski (1530–1584). He made portrait sketches, compositional sketches for paintings, historical paintings, and imaginative portraits of the poet. He also immortalized him in the work Ubiory w Polsce 1275–1795. The artist collected artifacts related to the era. In the early years of Matejko’s career, the painting Jan Kochanowski z Urszulką (1862) was created, depicting the poet, the author of the “Laments”, suffering after the loss of his daughter. In 1884, the Cracow Academy of Sciences commemorated the three-hundredth anniversary of Jan Kochanowski’s death with a scientific congress in his honour. Matejko donated a whimsical portrait of the poet with a humorous verse of his own composition placed on the back of the painting. The artist was also involved in the cultural and social activities surrounding the exhibition held in the Cloth Hall Art Museum. Among other things, he made artifacts from his own collection available to the public, and his portrait of the poet welcomed visitors to the exhibition.

Tekst jest efektem pracy nad scenariuszem przygotowanej przez autorkę w 2021 r. wystawy „Jan Kochanowski w twórczości Jana Matejki. Wokół bohatera i obrazu” nawiązującej do zainteresowań Jana Matejki (1838–1893) postacią poety epoki Odrodzenia. Jan Matejko kilkakrotnie w swojej twórczości przedstawiał wydarzenia i postacie ważne dla historii kultury, a wśród nich pojawia się także Jan Kochanowski (1530–1584). Artysta wykonał szkice portretowe, szkice kompozycyjne do obrazów, obraz historyczny czy też portret imaginacyjny poety, uwiecznił go także w dziele Ubiory w Polsce 1275–1795. Znakomity malarz gromadził w kolekcji artefakty związane z epoką. W pierwszych latach twórczości Matejki powstał obraz Jan Kochanowski z Urszulką (1862) przedstawiający poetę, autora Trenów cierpiącego po stracie córki. W roku 1884 krakowska Akademia Umiejętności uczciła trzechsetną rocznicę śmierci Jana Kochanowskiego zjazdem naukowym jego imienia. Jan Matejko ofiarował fantazyjny portret poety z humorystycznym wierszykiem własnego autorstwa umieszczonym na odwrocie obrazu. Artysta w ówczesnej działalności kulturalnej i społecznej był również zaangażowany w powstanie wystawy, organizowanej w salach Sukiennic przez Zarząd Muzeum Narodowego. Między innymi udostępnił publiczności artefakty z własnej kolekcji, a portret poety jego autorstwa witał gości wystawy.