Towards the Conflict and Compatibility of the Contemporary Economy with Nature

Przedmiotem powszechnego zainteresowania jest problem stałego pogłębiania się odwiecznego konfliktu między kulturą a naturą, a tym samym konfliktu między naturą i ekonomią, którą J. Šmajs uważa za podsystem kultury. Konflikt między naturą a kulturą uważany jest za główną przyczynę światowego kryzysu ekologicznego, który jest kryzysem współistnienia człowieka z przyrodą. Szczególną uwagę zwraca się tu na drapieżną gospodarkę, na którą Šmajs wskazuje jako jedną z przyczyn tego konfliktu i która ma ogromny wpływ na kształt współczesnej kultury. Głównym celem artykułu jest znalezienie sposobów na złagodzenie tego konfliktu, który obecnie nabrał wymiaru globalnego, oraz opowiedzenie się za szukaniem sposobów na osiągnięcie efektu synergii lub zgodności gospodarki i całokształtu kultury z naturą. Jednym z możliwych rozwiązań byłoby odejście od antropocentryzmu, reorientacja podstawowych wartości w społeczeństwie w oparciu o właściwe rozumienie zjawisk przyrodniczych, kulturowych i ekonomicznych. Równocześnie ważne jest podnoszenie świadomości ekologicznej podmiotów gospodarczych, a w praktyce wszystkich ludzi. Uważamy to za ważny krok w kierunku złagodzenia omawianego konfliktu oraz rozwoju zrównoważonej gospodarki i społeczeństwa.

The subject of interest is the constant deepening of the old conflict between culture and nature, and thus also the conflict with nature and the economy, which J. Šmajs considers to be a subsystem of culture. The conflict between nature and culture is considered to be the main cause of the global ecological crisis, which is a crisis of coexistence between humans and nature. Attention is drawn to the predatory economy, which Šmajs considers to be one of the causes of this conflict and which greatly influences the shape of contemporary culture. The main aim of the paper is to find ways in which this conflict, which has acquired a global dimension, can be mitigated and to advocate for the synergy or compatibility of the economy as well as the whole culture with nature. The solution is to move away from anthropocentrism, to reorient values in society based on a proper understanding of the phenomena of nature, culture and economy. Along with this, it is important to raise environmental awareness among economic actors, but practically among all people. We consider that to be an important step towards mitigating the above-mentioned conflict and towards the development of a sustainable economy and society.