Fonetyka wizualna

Visual phonetics covers deaf people visual perception of speech and hard of hearing people visual-auditory perception of speech. The most commonly used term for this activity is lip-reading. The beginnings of researchers’ interest in this subject date back to the 17th century. In the Polish lands the first to deal with this topic was Jan Siestrzyński, in the beginning of the 19th century. Lip-reading is not an easy skill to master. Several dozen sounds of Polish language correespond to only few visible articulation layouts which means that some sounds that differ acoustically can look the same (e.g. p,b,m) as they are represented by the same articulation layout, Moreover some sounds of Polish language are imperceptible.

Fonetyka wizualna zajmuje się wzrokową percepcją mowy u osób głuchych, a także wzrokowo-słuchową percepcją mowy u osób słabosłyszących. Najczęściej używanym określeniem dla tej czynności jest odczytywanie mowy z ust. Początki zainteresowania badaczy tym zagadnieniem sięgają XVII wieku, na ziemiach polskich pierwszy zajmował się tym Jan Siestrzyński w początkach XIX wieku. Odczytywane mowy z ust nie jest umiejętnością łatwą do opanowania. Kilkudziesięciu polskim głoskom odpowiada bowiem zaledwie kilka widocznych z zewnątrz obrazów artykulacyjnych (kinemów), co oznacza, że niektóre głoski, różniące się akustycznie, mogą z zewnątrz wyglądać tak samo, będąc reprezentowane przez ten sam kinem artykulacyjny (np. p, b, m). Ponadto niektóre głoski (środkowo i tylnojęzykowe) wizualnie są niedostrzegalne (kinem artykulacyjny ma charakter neutralny).