National Icon and Cultural Ambassador: Zoltán Kodály in the Musical Life of State Socialist Hungary

W moim artykule podnoszę temat zmieniającej się pozycji kompozytora, etnomuzykologa i edukatora muzycznego Zoltána Kodálya w życiu muzycznym i kulturalnym komunistycznego państwa węgierskiego w okresie stalinizmu i latach, które nastąpiły po nim. Dzięki swojemu konserwatywnemu, inspirowanemu folklorem, językowi muzycznemu, a także sławie „nauczyciela narodu”, Kodály zyskał we wczesnych latach 50. XX wieku status niezrzeszonego sympatyka i sojusznika aparatu socjalistycznego państwa. Najłatwiejszym sposobem zaspokojenia inspirowanych manifestami estetycznymi Żdanowa oczekiwań władzy politycznej w dziedzinie komponowania muzyki było naśladownictwo stylu Kodálya. Jednocześnie artysta ten zachował reputację „prawdziwej” ikony narodu węgierskiego. W opinii wielu kręgów politycznych i kulturalnych, jego muzyka była w stanie wyrażać (choć w zawoalowany sposób) nastroje antystalinowskie – szczególnie po 1953 roku. Choć Kodály nie brał aktywnego udziału w walce politycznej związanej z rewolucją węgierską roku 1956, był wymieniany jako kandydat na głowę państwa przez ważne siły rewolucyjne. Po stłumieniu powstania, przywróceni do władzy komuniści skorygowali swoją politykę wobec sztuki. Nowa polityka kulturalna rezygnowała z koncepcji zunifikowanej sztuki węgierskiej, która byłaby „narodowa w formie i socjalistyczna w treści”. Poskutkowało to chwilowym osłabieniem pozycji Kodálya, która stała się niepewna, szczególnie wobec wyzwań, jakie niosły ze sobą awangardowe nurty kompozytorskie oraz konkurencyjne modele edukacji muzycznej. Jednakże począwszy od wczesnych lat 60., kiedy zarówno blok wschodni, jak i zachodni wystąpiły ze strategiami długoterminowego współistnienia, Kodály zyskał w oczach władzy nową funkcję, związaną z jego reputacją w kręgach kulturowych Zachodu jako jednego z wielkich humanistów europejskich, a także autora metody edukacyjnej, która cieszyła się wielkim zainteresowaniem profesjonalistów na całym świecie, szczególnie w Stanach Zjednoczonych. W moim artykule analizuję również polityczne efekty wizyty Kodálya w Moskwie w 1963 roku. Wydaje się, że kompozytor pełnił wówczas rolę mediatora ponad podziałami politycznymi. Jego podróże na Zachód przyniosły mu wielkie sukcesy osobiste, co umocniło jego pozycję na Węgrzech.

In my paper, I wish to raise questions pertinent to the changing position of the composer, ethnomusicologist and musical educationalist Zoltán Kodály in the musical and cultural life of the Stalinist and post-Stalinist periods of Hungarian state socialism. Owing to his folkloristic and conservative musical style, and also his identity as “an educator of the people,” Kodály established his status as a fellow traveller of state socialism in the early 1950s. The easiest way in Hungarian composition to satisfy the expectations of the political power, as inspired by Zhdanov’s aesthetics, was to follow the style of Kodály. At the same time, Kodály sustained his reputation as a “genuine” national icon whose music was capable of expressing, even if in riddle form, anti-Stalinist sentiments in the eyes of various political and cultural circles, especially after 1953. In spite of the fact that Kodály did not take any active part in the political struggles in the revolution of 1956, he was named as a candidate for head of state by important revolutionary forces. Following the suppression of the revolution, the restored state socialist political power revised its practices in the field of art. The fact that the new cultural policy gave up the idea of a unified Hungarian art which is “national in form and socialist in content,” resulted in a temporary weakening of Kodály’s position. Kodály’s status was precarious, subjected to a challenge by avant-garde trends in composition and competing paradigms of musical education. From the early 1960s, however, when both the Western and Eastern political systems proposed strategies for long-term coexistence, Kodály gained a new function from the perspective of the political power. In Western cultural circles Kodály sustained a reputation as one of the great European humanists, and his music educational method generated a strong professional interest globally, and particularly in the USA. My paper also examines the cultural political impact of Kodály’s visit to Moscow in 1963. Kodály seems to have functioned as a mediator across the political divide. He had achieved great personal successes during his tours to the political West, and this reinforced his position in Hungary.