Pedagogika i duchowość starszego wieku

The article is an attempt to organically grasp gerontological pedagogy and spirituality – upbringing in the perspective of old age. Pedagogy of the last part of human life is one of the youngest disciplines of general pedagogy. We are currently witnessing its dynamic growth connected with global demographic changes, the development of medicine and constant extension of life-span, a result of which is the positive perception of the issue of old age and an urgent need for professional medical care but also appropriate organic gerontology. This is because what determines the value of life is not one’s age but rather whether it was well lived and developed wisely and beautifully. What is crucial is the final result (aim/end) of a complex process of teaching and upbringing of a human being. The declaration of Christian upbringing sees a man not only in the social-cultural but also in the transcendent perspective (Declaration on Christian Education 1). The text points out the ancient and biblical sources of pedagogy and spirituality of “the autumn of life”, targets and tasks of this type of education, especially in the perspective of the final destination and present gerontogogical propositions.

Artykuł jest próbą organicznego ujęcia pedagogiki i duchowości gerontologicznej – wychowania w perspektywie starości. Pedagogika ostatniego okresu życia ludzkiego jest jedną z najmłodszych dyscyplin pedagogiki ogólnej. Współcześnie obserwuje się jej dynamiczny rozwój, związany z globalnymi zmianami demograficznymi, postępem medycyny oraz stale wydłużającym się wiekiem życia, stąd też wzrasta pozytywne postrzeganie problemu starości i pilna potrzeba nie tylko fachowej opieki lekarskiej, ale również właściwej organicznej edukacji gerontologicznej. O wartości życia nie decyduje bowiem liczba lat, ale to, czy było ono dobrze przeżyte oraz mądre i pięknie rozwijane. Istotny jest końcowy efekt (cel/kres) złożonego procesu nauczania i wychowania człowieka. Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim widzi go nie tylko w perspektywie społeczno-kulturowej, lecz również w perspektywie transcendentnej (DWCH 1). Tekst wskazuje na antyczne i biblijne źródła pedagogiki i duchowości „w jesieni wieku”, cele i zadania tego typu edukacji, zwłaszcza w perspektywie celu ostatecznego oraz współczesne propozycje gerontologiczne.