Poważny brak rozeznania oceniającego (kan. 1095, n. 2 KPK) a niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich (kan. 1095, n. 3 KPK) w świetle wyroku Roty Rzymskiej c. Serrano Ruiz z 23.1.2004 r.

Since the beginning of the promulgation of the CIC in 1983, there has been a debate about the conceptual differences between evaluative discernment as to the essential marital rights and obligations (can. 1995, n. 2 CIC) and the ability to assume these obligations for psychological reasons (can. 1095 , n. 3 CIC). The aim of the undertaken study is to show the relationship between these two titles of nullity of marriage; the point is to show that the incapacity to undertake these duties is an autonomous title. This will be shown by analyzing the judgment of the Roman Rota of 23.1.2004, c. Serrano Ruiz, in which the marriage was annulled due to this incapacity, despite the fact that in the previous instance there were two negative judgments due to a serious lack of evaluative discernment. This means that the person, although capable of evaluative discernment, was not capable of assuming (and fulfilling) the essential marital obligations. A postulate arises to pay careful attention to the autonomy of can. 1095, n. 3 CIC, in which a large role is played by court experts.

Od początku promulgowania KPK z 1983 r. toczy się debata na temat różnic pojęciowych pomiędzy rozeznaniem oceniającym co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich (kan. 1995, n. 2 KPK) i zdolnością do podjęcia tychże obowiązków z przyczyn natury psychicznej (kan. 1095, n. 3 KPK). Celem podjętego studium jest ukazanie relacji zachodzącej pomiędzy tymi dwoma tytułami nieważności małżeństwa; chodzi o wykazanie, że niezdolność do podjęcia tychże obowiązków jest tytułem autonomicznym. Zostanie to ukazane poprzez analizę wyroku Roty Rzymskiej z 23.1.2004 r. c. Serrano Ruiz, w którym stwierdzono nieważność małżeństwa z tytułu owej niezdolności, mimo że w poprzedniej instancji zapadły dwa wyroki negatywne z tytułu poważnego braku rozeznania oceniającego. Oznacza to, że dana osoba, choć zdolna była do rozeznania oceniającego, to jednak nie była zdolna do podjęcia (i wypełnienia) istotnych obowiązków małżeńskich. Rodzi się postulat, by w orzekaniu sądowym z wymienionych tytułów zwracać baczną uwagę na autonomię kan. 1095, n. 3 KPK, w czym duża rola przypada biegłym sądowym.