European Union law requirements related to the restitution of properties – does or under what conditions does the EU law require in practice the payment of a market-based compensation, and can that be enforced by EU law?

Niniejszy artykuł zajmuje się szczególnym obszarem oraz analizuje powiązany z nim konkretny przykład, a mianowicie problemem, który prawie wyłącznie powstaje w byłych krajach socjalistycznych: Jakie wymagania są określone przez prawo Unii Europejskiej w związku ze zwrotem majątku wywłaszczonego w tych krajach między 1945 a 1990? Zasada nieskrępowanego przepływu kapitału, w sposób szczególny zakazuje dyskryminacji ze względu na narodowość. Ogólne zasady prawa unijnego i założenia Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej określają dalsze wymogi jakie państwa członkowskie muszą wziąć pod uwagę tam, gdzie warunki zwrotu własności, jakie wprowadzają, wcielają w życie prawo Unii Europejskiej. Z zasady, prawo Unii Europejskiej nie wymaga żeby rekompensata wypłacana w ramach środków określających zwrot majątku miała brać pod uwagę wartość rynkową danej nieruchomości. W swojej odpowiedzi na prośbę o pisemną wykładnię, Komisja Europejska określiła również sposób w jaki ogólne zasady i prawa własności powinny być rozważane kiedy podejmowane są kroki w kwestii zwrotu majątku. Niniejszy artykuł zawiera także analizę przypadku Rumunii, w odpowiedzi na pytanie czy środki jakie zastosowano w tym przykładzie są kompatybilne z wymaganiami zaleconymi w prawie UE, tj. czy prawo unijne wymaga wypłacenia rynkowej wartości rekompensaty w niektórych wypadkach. W pracy rozważa się również dostęp do i możliwe utrudnienia egzekwowania praw wnioskodawców, które wywodzą się z prawa UE.

The present paper addresses a specific issue, and analyses a concrete example in that regard, which issue arises almost exclusively in the former socialist countries: what requirements are determined by EU law in relation to the restitution of property expropriated in the concerned countries between 1945 and 1990? The principle of the free movement of capital particularly prohibits discrimination based on nationality. The general principles of EU law and the provisions of the Charter of Fundamental Rights of the European Union determine further requirements which Member States must take into account where the restitution measures they introduce implement EU law. In principle, EU law does not require that the compensation paid in the framework of restitution measures take the market value of the concerned real property into account. In its response given to the question of a written answer, the European Commission outlined also the manner in which the general principles and property rights should be considered where restitution measures are taken. The present paper covers also the analysis of whether the Romanian measure used as an example herein is compatible with the requirements prescribed by EU law, i.e. whether or not EU law requires the payment of market-based compensation in certain cases. This paper addresses also the access to and possible hindrances of the enforcement of the rights of the applicants deriving from EU law.