Wiązanka kwiecia czy wykwintny bukiet? Figury myśli i figury słów w gwarowej poezji Jana Mazura z Podhala

Dialect poetry is usually treated as a synonym of folk poetry. While in most cases such a simplification is correct, it failes to describe the entirety of this phenomenon in relation to Podhale. The purpose of the article is to demonstrate that a trend of dialect poetry not motivated by folklore made its mark in Podhale region still before World War II . Its creators were educated highlanders, often living outside Podhale. They treated dialect as an equal language capable of creating original literature. In their work, they consciously used figures of speech and stylistic tropes typical of poetry. Their work contributed to the internal differentiation of the Podhale dialect consciously going beyond just the folk artistic style. This thesis is proven by a stylistic and linguistic analysis of selected works by Jan Mazur.

Gwarowa poezja zazwyczaj bywa traktowana jako synonim poezji ludowej. O ile w większości przypadków takie uproszczenie jest słuszne, o tyle nie opisuje ono w całości tego zjawiska w odniesieniu do Podhala. Celem artykułu jest wykazanie, że na Podhalu już przed II wojną światową zaznaczył się niemotywowany ludowością nurt gwarowej poezji. Jej twórcami byli wykształceni górale, żyjący często poza Podhalem. Traktowali oni gwarę jak równoprawny język, zdolny tworzyć oryginalną literaturę. W swej twórczości świadomie wykorzystywali typowe dla poezji figury retoryczne i tropy stylistyczne. Ich twórczość przyczyniła się do wewnętrznego zróżnicowania gwary podhalańskiej, świadomie wychodzącego poza ludowy styl artystyczny. Teza ta została udowodniona drogą analizy stylistyczno-językowej wybranych utworów Jana Mazura.