Tymczasowy pełnomocnik szczególny w postępowaniu podatkowym

Background: The subject of the research is the institution of an interim special attorney appointed in tax proceedings under the rules given in Articles 138l–138n of the Tax Ordinance Act (in particular, the scope and grounds of their authorising, the appointment procedure as well as the functioning of the interim special attorneys representing public trust professions in Poland in 2017–2021). Research purpose: The research purpose is to establish the ratio legis of the institution of interim special attorney, its role and competences in tax proceedings, as well as to assess the functioning of this institution in Poland from 2017–2021, using empirical research. Methods: The study uses the dogmatic-legal method (consisting in analysis legal regulations included in the Tax Ordinance Act, as well as commentaries, monographs, articles and the case law of the administrative courts). Moreover, the empirical material collected from the organs of professional self-regulatory bodies (tax advisors, advocates and attorneys-at-law) was interpreted. Conclusions: The institution of interim special attorney, despite only having existed for a few years and its temporary character, should be considered important and necessary, as it constitutes a guarantee of absent persons’ due representation, which manifests the principle of a party’s active participation in tax proceedings. The number of professional interim special attorneys from 2017 to 2021 has steadily increased, which should be assessed positively. In the years under review the most numerous group in this respect were attorneys-at-law. It can be assumed that the observed upward trend will be maintained.

Przedmiot badań: Przedmiotem badań jest instytucja tymczasowego pełnomocnika szczególnego, ustanawianego w postępowaniu podatkowym na zasadach przewidzianych w art. 138l–138n Ordynacji podatkowej (w szczególności zakres i przesłanki jego umocowania, tryb wyznaczania oraz funkcjonowanie tymczasowych pełnomocników szczególnych, będących przedstawicielami zawodów zaufania publicznego w Polsce w latach 2017–2021). Cel badawczy: Celem badawczym jest ustalenie ratio legis instytucji tymczasowego pełnomocnika szczególnego oraz jego roli i „kompetencji” w postępowaniu podatkowym, jak również ocena funkcjonowania tej instytucji w Polsce w latach 2017–2021, z wykorzystaniem badań empirycznych. Metoda badawcza: W pracy wykorzystano co do zasady metodę teoretycznoprawną i dogmatycznoprawną (polegające na analizie uregulowań prawnych zawartych w Ordynacji podatkowej, a także komentarzy, monografii, artykułów oraz orzecznictwa sądów administracyjnych). Ponadto, dokonano interpretacji zgromadzonego materiału empirycznego, pozyskanego od organów samorządów zawodowych (doradców podatkowych, adwokatów oraz radców prawnych). Wyniki: Instytucję tymczasowego pełnomocnika szczególnego, pomimo zaledwie kilku lat funkcjonowania i tymczasowego charakteru, uznać należy za istotną i potrzebną, ponieważ stanowi ona gwarancję należytej reprezentacji osób nieobecnych, co jest przejawem zasady czynnego udziału strony w postępowaniu podatkowym. Liczba zawodowych tymczasowych pełnomocników szczególnych w latach 2017–2021 systematycznie rosła, co należy ocenić pozytywnie. Najliczniejszą grupę w tym zakresie stanowili w badanych latach radcy prawni. Można założyć, że zaobserwowana tendencja wzrostowa zostanie utrzymana.