Rola metafory w mediacji – konceptualizacje teorii sprawiedliwości naprawczej

The objective of the present study is to look at the philosophy of punishment in a new way, namely, through the prism of the restorative justice metaphors. Cognitive or conceptual metaphors – by employing categorization and referring abstract concepts and notions to concrete experience – allows for the various theories of justice to be viewed as modes of reasoning rather than as sets of legal propositions. The most universal metaphors of justice are: “justice as equality”, and the counterparts of George Lakoff ’s morality metaphors of “strict father” and “nurturant parent”, which partially correspond to, respectively, retributive and restorative justice concepts. Finally, the very process of mediation consists in the mediator consciously deploying so-called transformative metaphors that affect the reasoning of mediating parties, thereby influencing their vision of the conflict.

Niniejsze opracowanie ma być szkicem, próbą nowego spojrzenia na filozofię karania przez pryzmat metafor sprawiedliwości naprawczej. Metafora kognitywna – poprzez mechanizm kategoryzacji i tworzenia odesłań między abstrakcyjnymi pojęciami i konkretnym doświadczeniem – pozwala spojrzeć na założenia różnych teorii sprawiedliwości jako na sposoby rozumowania, a nie tylko zbiory twierdzeń. Do najważniejszych metafor sprawiedliwości należy zaliczyć „sprawiedliwość jako równość”, a także odpowiedniki metafor moralności George’a Lakoffa: „surowego ojca” i „opiekuńczego rodzica”, które częściowo korespondują z koncepcjami odpowiednio – sprawiedliwości retrybutywnej i naprawczej. W końcu same mediacje są miejscem, w którym poprzez świadomie stosowane tzw. metafory transformatywne mediator oddziałuje na rozumowanie stron, wpływając na ich wizję konfliktu.