Być i być Estończykiem, nie być subalternem. O bohaterach prozy historycznej Jaana Krossa uwag kilka

Цель статьи - проанализировать три произведения эстонского писателя Яана Кросса (Три поветрия, Имматрикуляция Михельсона, Небесный камень) с учетом постколониальных исследований. Во всех произведениях главные герои, эстонцы по происхождению, делают многое ради того, чтобы придать себе и своим соотечественникам субъектность, освободиться от положения человека, находящегося под властью захватчиков и колонизаторов; эти персонажи пытаются говорить своим голосом, они больше не хотят быть субалтернами. В анализируемых произведениях роль названных колонизаторов играет прежде всего немецкоязычное население и в меньшей степени русские. Хотя действие происходит в трех разных веках, проблемы, с которыми сталкиваются эстонцы, очень похожи - речь идет о политической, цивилизационной и культурной подчиненности.

The aim of this article is to analyze three works by Estonian writer Jaan Kross by taking into account postcolonial research (Between Three Plagues, Michelson’s Matriculation and Stones from Heaven). In all of them, the main characters, who are of Estonian origin, do a lot to give themselves and their compatriots subjectivity, and thus free themselves from the position of a person dominated by invaders and colonizers. These characters try to speak in their own voice; they want to stop being subalterns. In these stories, the role of the colonizers is played primarily by the German-speaking population, and to a lesser extent by the Russians. Although the action is set in three different centuries, the problems faced by Estonians are similar and are related to political, civilizational and cultural subordination.

Niniejszy artykuł zawiera analizę trzech utworów estońskiego pisarza Jaana Krossa (Trzy bicze czarnej śmierci, Immatrykulacja Michelsona, Kamienie z nieba) z uwzględnieniem badań postkolonialnych. We wszystkich utworach główni bohaterowie, z pochodzenia Estończycy, robią wiele, żeby nadać zarówno sobie samym, jak i swoim rodakom, podmiotowość, uwolnić się z pozycji osoby zdominowanej przez najeźdźców i kolonizatorów; postacie te próbują mówić swoim własnym głosem, nie chcą być dłużej subalternami. W analizowanych utworach w roli wspomnianych kolonizatorów występuje w pierwszej kolejności ludność niemieckojęzyczna, w mniejszym zaś – Rosjanie. Chociaż akcja osadzona jest w trzech różnych stuleciach, to problemy, z którymi przychodzi zmagać się Estończykom są bardzo podobne – chodzi o podporządkowanie polityczne, cywilizacyjne i kulturowe.