Umiejętność tworzenia definicji przez uczniów klasy czwartej szkoły podstawowej (na przykładzie pojęcia „superbohater”)

The ability to define is necessary for each language user and should be developed during school education. However, it should also be noted that this skill is not explicitly mentioned in the current core curriculum for Polish. Instead, the core curriculum refers to the ability to read definitions and to distinguish between their types. This article aims to present the results of the study of language skills represented by 4th grade students in a primary school. The pupils created definitions of the word “superhero” indicated in the instruction. The collected material was used to reconstruct the pupils’ understanding of the genre pattern of a definition. The analysis given in the article is limited to the structural aspect of the genre pattern. Definition patterns and their types are presented. The survey shows that the pupils are aware of the studied genre. The vast majority of them can produce structurally correct definitions. They can indicate a definiendum, definiens and sometimes a linking part (copula). In general, students make real definitions. Only a few examples represent another type of a definition, e.g. an ostensive or synonymous one.

Umiejętność definiowania jest niezbędna każdemu użytkownikowi języka i powinna być rozwijana w trakcie edukacji szkolnej. Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że umiejętność ta nie jest wskazana explicite w obowiązującej podstawie programowej przedmiotu język polski, zwraca się w niej uwagę jedynie na umiejętność odczytywania definicji i rozróżniania ich typów. Celem artykułu jest przedstawienie wyników badania umiejętności językowych uczniów klasy czwartej szkoły podstawowej. Podczas badania uczniowie tworzyli definicje wskazanego w poleceniu słowa „superbohater”. Zebrany materiał posłużył do zrekonstruowania uczniowskiego rozumienia wzorca gatunku, jakim jest definicja. Przedstawiona w artykule analiza ograniczona jest do strukturalnego aspektu wzorca gatunkowego, pomięto aspekty poznawczy, pragmatyczny i stylistyczny. Pokazano schematy definicji oraz ich typy. Z analizy wynika, że uczniowie mają świadomość w zakresie badanego gatunku. Zdecydowana większość badanych potrafiła stworzyć poprawne pod względem strukturalnym definicje. Można w nich wyróżnić człon definiowany (definiendum), człon definiujący (definiens), a także czasami łącznik (copula). Na ogół uczniowie tworzą definicje realne; w zebranym materiale przykładów innych typów definicji, na przykład definicji ostensywnych lub synonimicznych, było niewiele.