Grammar of theology: logical argumentation from Origen to the Cappadocian Fathers

W artykule przedstawiono filozoficzne i językowe tło ponicejskich debat teolo­gicznych dotyczących relacji między Ojcem i Synem. Starano się zwłaszcza uwypu­klić następujące zagadnienia: pochodzenie terminu hipostaza, filozoficzne i grama­tyczne rozumienie określeń hypokeimenon i ousia oraz stoickie definicje: „element oznaczający” i „rzecz oznaczana”. W artykule przedstawiono nowe aspekty anty­eunomiańskiej polemiki Ojców Kapadockich, które wynikają na skutek porówna­nia pojęć teologicznych z greckimi teoriami językowymi i gramatycznymi. Takie porównanie ukazuje metodologiczny i techniczny aspekt argumentacji teologicznej Ojców Kapadockich, a także ich bliskość z metodologią egzegetyczną Orygenesa.

The article outlines the philosophical and linguistic background of the Post- Nicene theological debates concerning the relationship between the Father and the Son. A sharp focus dwells of the provenance of the term hypostasis, the phi­losophical and grammatical understanding of the terms hypokeimenon and ousia and the Stoic definition of the signifier and thing signified. The article shows new aspects of the anti-Eunomian polemics of the Cappadocian fathers, which come into sight due to comparison of theological concepts with Hellenic linguistic and grammatical theories. In such a way, the comparison demonstrates methodologi­cal and technical strand of the theological argumentation of the Cappadocian fa­thers and their affinity for the exegetic methodology of Origen.