Humanizm i troska o rozwój człowieka w ujęciu Jana Amosa Komeńskiego i Edwarda Abramowskiego. Interpretacja wybranych faktów z ich życia w perspektywie psychohistorycznej

The article highlights numerous similar experiences and personality traits of Jan Amos Komeński and Edward Abramowski, two eminent thinkers from different eras and countries. Both were united by profound humanism and a concern for human development. Their activities stemmed from dissatisfaction with the existing reality, viewing education and upbringing as tools for social change and political and economic emancipation. An attempt to analyze their biographies from a psychohistorical perspective underscores the need to shape not only knowledge, but also values and attitudes conducive to the development of complete, conscious personalities. It simultaneously prompts reflection on the relevance and originality of many aspects of their social philosophy. The ideals they wrote about in their works, their care for the unlimited possibilities of personality development, and the affirmation of the individual and their role in social life testify that they were humanists of great stature.

W artykule ukazano podobieństwo doświadczeń i cech osobowości Jana Amosa Komeńskiego oraz Edwarda Abramowskiego – dwóch wybitnych myślicieli z różnych epok i krajów. Obu łączył głęboki humanizm i troska o rozwój człowieka. Ich działalność wynikała z niezgody na zastaną rzeczywistość, a oświata i wychowanie miały być według nich narzędziami zmiany społecznej oraz emancypacji politycznej i ekonomicznej. Próba analizy ich życiorysów w ujęciu psychohistorycznym podkreśla potrzebę kształtowania nie tylko wiedzy, ale także wartości i postaw sprzyjających rozwojowi pełnych, świadomych osobowości. Skłania jednocześnie do refleksji nad aktualnością i odkrywczością wielu aspektów ich filozofii społecznej. Ideały, o których pisali w swoich pracach, dbałość o nieograniczone możliwości rozwoju osobowości, afirmacja jednostki i jej roli w życiu społecznym – świadczą o tym, że byli humanistami wielkiego formatu.